موفقیت بر عوامل مؤثر شناسایی مهندسی دفاع مقدس های پروژه

منبع مورد استنفاده و استناد درمقاله :

هاشمی فشارکی، سید جواد؛ 1389 ، مقاله راهبردی اعجاز مهندسی قرن در دفاع مقدس. ستاد کنگره مهندسین شهید: سایت پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس ir.dsrc://h

برای مشاهده کل مقاله بر روی نشانی زیر بزنید :

http://ensani.ir/file/download/article/20170424103305-9801-116.pdf

 

فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی،

سال 42 ،شماره 3 ،پاییز 5331 :24-23

شناسایی عوامل مؤثر موفقیت بر های پروژه مهندسی دفاع مقدس مورد پژوهش: پل بعثت در عملیات والفجر 8

اردشیر احمدی * عقیل انبارداران ** 05 5/8/ :نهایی پذیرش 09/90/22 مقاله دریافت :

 

چکیده

پروژه ۀای دربار این مقاله ضمن مطالعه کتابخانه موفق دفاع مقدس بویژه احداث پروژه » «پل بعثت روی رودخانه اروندرود در عملیات والفجر با بهره 8 گیری از ابزار مصاحبه با دست اندرکاران این پروژهها، عوامل موفقیت آنها را استخراج، و سپس با کمک خبرگان، عوامل را تجزیه و در پنج گروه دستهبندی کرده است. پنج گروه عوامل عبارت است از: عوامل انگیزشی ناشی از اعتقاد، عوامل انگیزشی ناشی از انقالب، عوامل فردی کارکنان، عوامل مدیریتی در برنامهریزی پروژه و عوامل مدیریتی در اجرای آن. در گام بعدی، این عوامل به کمک پرسشنامه بسته و ابزارهای آماری سنجیده، وزندهی و رتبهبندی، و چارچوب نظری پیشنهادی با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد آزمون واقع شد که مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد، گروه عوامل انگیزشی ناشی از مسائل اعتقادی و انقالب اسالمی جزء موثرترین عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس به شمار میرود و اولویت عوامل انگیزشی اعتقادی و انقالبی بیش از عوامل دانش مدیریتی بوده پروژه .است

 

واژه کلید ها:

موفقیت، عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس، پروژه پل بعثت، ابتکارات در دفاع مقدس، پروژههای دفاع مقدس

 

 

 

 

 

چکیده های پروژه ۀای دربار این مقاله ضمن مطالعه کتابخانه موفق دفاع مقدس بویژه احداث پروژه » «پل بعثت روی رودخانه اروندرود در عملیات والفجر با بهره 8 گیری از ابزار مصاحبه با دست اندرکاران این پروژهها، عوامل موفقیت آنها را استخراج، و سپس با کمک خبرگان، عوامل را تجزیه و در پنج گروه دستهبندی کرده است. پنج گروه عوامل عبارت است از: عوامل انگیزشی ناشی از اعتقاد، عوامل انگیزشی ناشی از انقالب، عوامل فردی کارکنان، عوامل مدیریتی در برنامهریزی پروژه و عوامل مدیریتی در اجرای آن. در گام بعدی، این عوامل به کمک پرسشنامه بسته و ابزارهای آماری سنجیده، وزندهی و رتبهبندی، و چارچوب نظری پیشنهادی با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد آزمون واقع شد که مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد، گروه عوامل انگیزشی ناشی از مسائل اعتقادی و انقالب اسالمی جزء موثرترین عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس به شمار میرود و اولویت عوامل انگیزشی اعتقادی و انقالبی بیش از عوامل دانش مدیریتی بوده پروژه .است واژه کلید ها: موفقیت، عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس، پروژه پل بعثت، ابتکارات در دفاع مقدس، پروژههای دفاع مقدس. * استادیار دانشگاه جامع امام حسین)ع( com.yahoo@ardeshir79 ** نویسنده مسئول: دانشجوی کارشناس ارشد رشته مدیریت پروژه دانشگاه جامع امام حسین )ع( [e-mail] 44 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 مقدمه از دغدغههای اصلی سازمانها و شرکت استها پروژهآمیز های پروژه محور، اجرای موفقیت . هایی را میپروژه توان موفق تعریف کرد که به معیارهای موفقیت اجرای آنها بتوان دست یافت. در بیشتر کتابهای مدیریت پروژه، سه معیار هزینه، زمان و محدوده (یا کیفیت) ، که به تعبیری به آن مثلث طالیی میگویند، معیارهای رسیدن به موفقیت هر پروژه اما موفقیت رود؛به شمار می پروژه به این تعریف محدود نمیشود؛ زیرا موفقیت در حال حاضر با توجه به معیارهای مختلف، نسبی .شود تعریف می تحقق معیارهای موفقیت پروژه نیازمند عواملی است که با نقش متغیری مستقل، موفقیت آن را به خود وابسته میکند تا معیارهای پیشبینیشده به دست آید. شناسایی این عوامل در هر حالتی کند برای سازمان مهم جلوه می . یکی از راههای شناسایی این عوامل بررسی تجربه ها ها یا درسهای آموختنی از سایر تجربه است. ها را می گاهی تجربه توان به پیشینة سازمان محدود کرد که پیشرفت سازمانی با آزمون و خطای بیشتری خواهد بود و هزینه توان از تجربه کند و گاهی می های سنگینی بر سازمان تحمیل می ملی کشور و یا تجربههای جهانی بهره برد. تجربههای جهانی معموالً با فرهنگ و دین کشور ارائهدهنده گره خورده است؛ مثالً اگر عامل انگیزشی نیروی انسانی را در نظر بگیریم در کشورهای غربی، انگیزشهای مادی را بیشتر کارساز، تجربه کردهاند که در سطح ملی کشور شاهد تجربههایی هستیم که ارزشهای دینی و قومی خیلی فراتر از انگیزشهای مادی جوابگو بوده است. توان تجربه از این دیدگاه می های ملی کشور را از تجربههای جهانی ارزشمندتر قلمداد کرد . در سطح ملی ایران، تجربه دوران جنگ عراق علیه ایران از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا که آنها در موقعیت ویژهای به دست آمده است؛ از جمله می المللی به توان به کمکهای بین عراق در جنگ و تحریمها علیه ایران اشاره کرد که در نهایت، کمبود امکانات برای ایران را به دنبال داشته است؛ این امر به بروز خالقیت در اجرای پروژه هایی منجر میشد که در اوج فشارهای شده است جنگ انجام . با وجود این وضعیت ویژه در طول جنگ شاهد اجرای پروژههایی بودیم که ضمن به دست شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 45 آوردن موفقیت، راهگشای موقعیت برتری بخش ایران در جنگ بود. با تمرکز بر پروژههای جنگ میتوان عوامل مؤثر موفقیت این پروژهها را شناسایی کرد و به عنوان تجربهای ارزنده در سطح ملی در مدیریت پروژههای فعلی کشور به کار بست تا چراغ راه آیندگان باشد . پژوهشگر با این دید، در این پژوهش از بین پروژههای فراوان دور ۀ جنگ، تعدادی از پروژههای شاخص را که تأثیر بسیاری در برتری نیروهای ایران داشته، مورد بررسی قرار داده و بین آنها به واکاوی روند پروژه احداث پل بعثت در عملیات والفجر 8 پرداخته است؛ پلی که بعد از عملیات روی رودخانه اروند زده شد که اهمیت بسیار فراوانی در پشتیبانی از نیروهای مستقر در منطقه فاو به منظور حفظ آن داشت. ای، خیبری و دوبه)البته چند پل ...( روی اروند پیشبینی و نصب شد؛ ولی هواپیماهای عراقی و بعضاً سرعت حرکت آب، آنها را از بین برد. پل بعثت طوری طراحی و نصب شد که ضمن ابتکاری بودن آن، امکان اجرای سریع را داشت و بعد از نصب، حداقل آسیب پذیری را در برابر حمالت هوایی عراق دارا بود. بر این اساس پل بعثت به این پروژه دلیل که در تمام ابعاد )انگیزشی، مدیریتی، اجرایی، طراحی، زمانبندی و...( دارای موفقیت بود و برتری نیروهای ایران را بر عراق سبب شد به عنوان مطالعه موردی این پژوهش انتخاب شده است پورجباری، ) 0931 :019 .)بنابراین هدف اصلی پژوهش کشف و شناسایی عوامل مؤثر در موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس بویژه پروژه پل بعثت در عملیات والفجر 8 است که به منظور دستیابی به چارچوبی از عوامل مؤثر در موفقیت پروژههای دفاع مقدس به کار خواهد رفت تا با بهکارگیری آن در اجرای پروژههای آینده، میزان موفقیت آنها افزایش یابد. سؤال اصلی پژوهش، اینگونه مطرح میشود: "چه عواملی در موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس بویژه پروژه پل بعثت مؤثر بوده است و چارچوب علمی که بتوان این عوامل را در آن تبیین کرد، کدام است؟" ادبیات پژوهش الف ـ عوامل موفقیت پروژه از نظر پژوهشگران در عصری که شکلگیری سازمانها پروژه محور و اصوالً مدیریت پروژه محور رو به گسترش است این سؤال، که چه عواملی در موفقیت پروژهها نقش کلیدی دارد، مدتهاست که ذهن بسیاری 44 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 از پژوهشگران و صاحبنظران را به خود معطوف داشته و به شکلگیری و اجرای بسیاری از پژوهشها در این زمینه منجر شده که در این بخش نتایج این پژوهشها ارائه شده است . عوامل کلیدی موفقیت، عواملی است که در موفقیت پروژه تأثیر زیادی دارد و در واقع نقش حیاتی در موفقیت آنها ایفا میکند. هرچند سابقه بحث دربار ۀ عوامل کلیدی موفقیت ها به پروژه 0 سال 0390 و به مطالعات دانیل بر میگردد، عوامل موفقیت یا شکست، اولین بار در سال 0391 توسط رابین و سلینی معرفی شد. آنها تأثیر شایستگی مدیر پروژه در موفقیت یا عدم موفقیت آن را بررسی، و شایستگی مدیر را به عنوان عامل موفقیت بیان کردند. 9 آنتونی و همکارانش ) 031 )یک گام جلوتر برداشتند و بر لزوم تناسب بین عوامل حیاتی موفقیت، اهداف خاص راهبردی شرکتها و ویژگیهای مدیران تأکید کردند. روکارت )0313 )با ترکیب دیدگاههای دانیل و آنتونی بر اساس مطالعهای که دربارۀ سه شرکت انجام داده بود، بیان کرد که در صنعتی مشابه، سازمانها میتوانند دارای عوامل حیاتی متفاوتی باشند. دلیل چنین اختالفی میتواند تفاوت در موقعیت جغرافیایی و راهبردی این سازمانها باشد. هوگ )0381 )پژوهشی را رهبری کرد که بر اساس نتایج آن نداشتن قواعد و قوانین پایهای مدیریتی مناسب نظیر تمرکز نکردن بر سامانهها مدیریت پروژه، پاداش به عملکردهای نادرست، نداشتن ارتباطات و اهداف نامشخص از دالیل عدم موفقیت پروژهها معرفی شد. 9 بر اساس پژوهشی که در دانشگاه کاونتری توسط کالرک )0333 )انجام، و نتایج آن در مجله انستیتوی بینالمللی مدیریت پروژه در اروپا تحت عنوان "عوامل حیاتی موفقیت در بهبود اثربخشی مدیریت پروژه" ثبت شده، چهار عامل ذیل به عنوان عوامل حیاتی موفقیت پروژهها شناخته شده است: ارتباطات در پروژه، اهداف و محدوده مشخص و واضح، شکست پروژه به اجزای کوچکتر، مورد استناد قرار گرفتن برنامه پروژه در فعالیتها و کارها . بر اساس نتایج این مطالعه، هیچ یک از عوامل حیاتی موفقیت توصیف شده به خودی خود 1 - Daniel 2 - Robin& silni 3 - Anthony 4 - Rockart 5 - Hough 6 - Clarke شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 44 تضمینکننده موفقیت هر نیست پروژه . این عوامل رابطه وابستگی درونی دارد که باید با رویکردی همه جانبه در نظر گرفته شود؛ این امر به نوبه خود به درک کل مجموعه و چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر نیاز دارد؛ به عنوان مثال برنامه زمانبندی پویا و زنده در پروژه ابزار قوی برقراری ارتباطات خوب در سطح گروه پروژه است و داشتن اهداف و محدوده مشخص، پیشرفت فرایند ارتباطات را تر می ساده سازد؛ لذا مجموعهای از عوامل موفقیت و تأثیرات متقابل آنها اهمیت بسیاری در تعیین موفقیت یا شکست ها داردپروژه . در نتیجه اگرچه شناسایی عوامل حیاتی موفقیت، جداگانه در هر مهم است، پروژه آنها نباید به تنهایی و به صورت مستقل مدنظر قرار گیرد کالرک، ) 0333 :093 تا .)0 جدول ذیل نتایج دو پژوهش را، که در مورد عوامل موفقیت پروژهها انجام شده است، نشان دهد می . پژوهش اول توسط موریس 0 ) 11 ) در پروژههای اجرا شده در بریتانیا انجام شده و پژوهش دوم نیز توسط پینتو ) 11 ) درباره بیش از 11 طرح از صنایع مختلف در کشور ایاالت متحده امریکا انجام شده است. 5جدول : عوامل کلیدی موفقیت پروژه از دیدگاه موریس و پینتو )4002) موفقیت از دیدگاه موریس موفقیت از دیدگاه پینتو تعریف دقیق مأموریت و اهداف پروژه جاه طلبی کارکنان تعهد مدیریت ارشد حمایت مدیریت ارشد برنامه و زمانبندی دقیق انگیزش گروه تعهد کارفرما و سایر ذینفعان پروژه اهداف مشخص و واضح گروه مناسب پروژه فناوری مناسب فناوری و تخصصهای فنی تخصص فنی پذیرش مشتری حمایت کارفرما نظارت و کنترل پشتیبانی مالی ارتباطات مناسب --- مدیریت مشکالت و بحرانها --- 1 - Moris 2 - Pinto 48 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 نتایج این دو پژوهش نشان میدهد که در مباحث مربوط به عوامل موفقیت نباید فقط به پروژه عوامل فنی و داخلی توجه کرد. توان تحلیل بدون توجه به عوامل محیطی، سازمانی و رفتاری نمی مناسبی از موفقیت یا شکست هر ارائه کرد پروژه . البته باید در نظر داشت که شناسایی و مدیریت این عوامل، موفقیت را تضمین نمی پروژه دهد؛ بنابراین، کند، بلکه احتمال موفقیت را افزایش می برای تضمین موفقیت باید تمام عوامل تأثیرگذار را شناسایی و مدیریت کرد . انجمن مدیریت پروژه انگلستان 119 ) ( موارد ذیل را دالیل شکست :شمرد ها میپروژه تعریف ناقص پروژه، نبودن یا ضعف برنامهریزی، رهبری نادرست، عدم شفافیت محدوده، گروه نامناسب، کنترل غیر اثربخش، ارتباطات ضعیف و زمانبندی غیر واقعی . وارکول و آمادی )111 ) کنند پنج عامل را عوامل کلیدی موفقیت معرفی می : ـ ارتباط 0 و مشورت با کارفرما ـ تشخیص پیچیدگیهای 9 پروژه ـ تعهد به مشتری ـ رویکرد منعطف به تغییرات ـ مدیریت عوامل بیرونی . 0 لی بوم )111 ) در پژوهشهای خود به این نتیجه رسید که غالب روشهای مدیریت پروژه منحصراً به ابزارها و شیوهها وابسته است و در مدیریت پروژهها به تأثیرات رفتاری ـ اجتماعی کمترین توجه میشود که بخش مهمی از مدیریت هر پروژه را تشکیل میدهد. اورن )113 ، به نقل از موریس و پینتو، 11 ) بیان میکند برای اینکه بتوان هر پروژه را به سمت موفقیت هدایت کرد، مدیر پروژه باید بتواند از دانش و تجربه خود به گونهای استفاده کند که وقتی هیجان و احساسات، کارکنان را در بر میگیرد، بتواند بدرستی فکر، و فرایندهایی را 9 پیشبینی کند که باید اصالح شود و یا تغییر دهد. در همین ارتباط دیکارلو ) 11 ) عنوان میکند زمانی که مدیر پروژه این چارچوب ذهنی را میپذیرد و درک میکند که باید احساسات افراد را مدیریت کند، هر پروژه موفق خواهد شد. عالوه بر مطالعاتی که اندیشمندان و صاحبنظران حوزه مدیریت پروژه در زمین عوامل کلیدی ة پروژهموفقیت ها انجام دادهاند در سالهای اخیر پژوهشگران زیادی نیز به اجرای پژوهشهای موردی ةدر زمین عوامل کلیدی موفقیت اقدام کردهاند که در ادامه به دلیل فشردهسازی مطالب، نتیجه آنها :شود در جدولی به طور خالصه آورده می 1 - Ley boume 2 - Oren 3 - Decarlo شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 41 4جدول : جمعبندی نظر برخی پژوهشهای خارجی در زمین ۀ عوامل موفقیت پروژهها ردیف نام پژوهشگر / پژوهشگران عوامل موفقیت مطرح شده 1 پائولو سکار، اسوالدو و...، 4112 حمایت مدیریت ارشد، محدوده واضح تعریف شده و دقیق 4 مارات گاندوز، احمد محمد علی یحیی، 4112 ظرفیت فنی شرکت، تعریف محدوده و کار 3 دانیل اف آنوری، 4113 حمایت مدیریت ارشد، ارتباط مؤثر، وضوح اهداف پروژه، مشارکت ذینفعان 2 دنی و عبدل رانی، 4111 تعریف خوب پروژه، شایستگیهای مدیریت پروژه، اجرای خوب پروژه، زمانبندی واقعی، مدیریت خطر مؤثر، در دسترس بودن منابع، دسترسی به منابع مالی، ارتباطات، فناوری، براورد صحیح هزینههای طرح 5 آیکا، دیالو، تویلر، 4111 نظارت و کنترل، هماهنگی، طراحی، آموزش، محیط سازمانی 6 وارکول و آمادی، 4112 ارتباط و مشورت با کارفرما، تشخیص پیچیدگیهای پروژه، تعهد به مشتری، رویکرد منعطف نسبت به تغییرات، مدیریت عوامل بیرونی 2 ویدیارانیا و سیدنی، 4115 کار گروهی، فرهنگ و برنامه مدیریت تغییرات، حمایت مدیریت ارشد، چشمانداز و برنامه کسب و کار، مهندسی دوباره فرایندهای کسب و کار، ارتباطات اثربخش، مدیریت پروژه، توسعه نرم افزاری، کنترل و ارزیابی دوباره، سامانههای اطالعاتی مناسب 8 پینتو، 4112 جاهطلبی کارکنان، حمایت مدیریت ارشد، انگیزش گروه، اهداف مشخص و واضح، فناوری مناسب، تخصص فنی، حمایت کارفرما، پشتیبانی مالی 9 موریس و پینتو، 4112 اهداف و مأموریت پروژه، حمایت مدیریت ارشد، برنامه زمانبندی پروژه، همکاری و همفکری مشتری، افراد و کارکنان پروژه، تخصص فنی، تأیید و پذیرش مشتری، کنترل و بازخورد، ارتباطات، عیب زدایی 11 نگوین، اوگانالنا و یوان لن، 4112 صالحیت و شایستگی مدیر پروژه، کفایت منابع مالی تا انتهای پروژه، شایستگی گروه پروژه، تعهد به پروژه، در دسترس بودن منابع 11 چان و دیگران، 4111 متعهد بودن گروه پروژه، صالحیت کارفرما، صالحیت پیمانکار، ارزیابی خطر، نیازهای کاربران نهایی 14 کالرک، 1999 ارتباطات در پروژه، اهداف و محدوده مشخص و واضح، شکست طرح به اجزای کوچکتر، مورد استناد قرار گرفتن برنامه طرح در فعالیتها و کارها 13 پینتو و پرسکارت، 1998 مأموریت پروژه، برنامهریزی پروژه، رایزنی پروژه، وظایف فنی، پذیرش مشتری، نظارت و بازخور، ارتباطات، شناسایی مسائل، حمایت مدیریت، کارکنان )استخدام، انتخاب و آموزش( 55 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 4جدول ادامه : جمعبندی نظر برخی پژوهشهای خارجی در زمینه عوامل موفقیت روژهپ ها ردیف نام پژوهشگر / پژوهشگران عوامل موفقیت مطرح شده 12 پینتو و سلوین، 1989 حمایت مدیریت ارشد، مشاوره مشتری، نیازمندیهای کارکنان، فعالیتهای تکنیکی، تأیید مشتری، کنترل و بازخورد، ارتباطات، حل مسئله، ویژگیهای رهبر پروژه، عوامل بیرونی 15 موریس و هوگ،1982 اهداف پروژه، نوآوری در مشکالت تکنیکی، سیاست پروژه، درگیر بودن همه اعضا، فوریتهای زمانی زمانبندی، مشکالت قانونی قرارداد مالی 16 مارتین، 1986 تعیین اهداف، حمایت مدیریت، سازماندهی و واگذاری اختیار، انتخاب گروه پروژه، تخصیص منابع کافی، ایجاد ساختار کنترل و گردش اطالعات، ملزم بودن به برنامه 12 اشلی، 1986 برنامهریزی فعالیتهای عمرانی، برنامهریزی طراحی، تعهد مدیر پروژه نسبت به اهداف، انگیزه گروه پروژه، امکانات فنی مدیر پروژه، سامانههای کنترلی، تعریف کار و حوزه کاری 18 الک، 1982 تعهد داشتن به تعیین اهداف، واگذاری اختیار به پروژه، شایستگی مدیر پروژه، ایجاد روشها و روالها، ایجاد ساختارهای کنترلی، جلسات پیشرفت 19 سیلز و چندلر، 1921 شایستگی مدیریت پروژه، زمانبندی، سامانه کنترل و مسئولیتها، کنترل و بازخورد، درگیر بودن مداوم در پروژه 41 رابین و سیلنی، 1962 شایستگی مدیر پروژه 3جدول : جمعبندی نظر برخی پژوهشهای داخلی در زمینه عوامل موفقیت پروژهها ردیف نام پژوهشگر / پژوهشگران عوامل موفقیت مطرح شده 1 شکوهی نیا، 1389( 4111 )همکاری متقابل عوامل ذیربط در پروژه، دستیابی به کارکرد مورد نظر پروژه، بسترسازی برای آینده، وضع کامل روشها و قوانین، توانایی پیمانکار در مدیریت طرح 4 رضایی، تدین و اقدسی، )4119( 1388 توانایی مالی، حمایت مدیران ارشد، تجربه و توانایی مدیریت پروژه، مدیریت تدارکات پروژه، نیروهای کارامد و گروه پروژه 3 سیوکی، 1382( 4118 )دستیابی به استانداردهای کیفی، داشتن اهداف واضح و روشن، حمایت مدیریت ارشد 2 اسالمیان، 1385( 4116 )کار گروهی، ارتباطات، تمرکز بر نیازهای مشتری، نقشه راه مشخص، مدیریت تغییرات، مهارتهای مدیریت پروژه، آموزش، حمایت مدیریت ارشد 5 نوری فر، 1382( 4115 )زمانبندی واقعگرایانه، تخصیص مناسب بودجه و منابع، شفاف بودن اهداف پروژه شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 59 با نظرخواهی و راهنمایی تعدادی از استادان و دانشجویان فعال و خبرگانی که در حوزه پروژهمدیریت فعالیت دارند، عوامل یاد شده را میتوان به عوامل مستقل از یکدیگر، که منظور محقق را برساند، تفکیک کرد و با این جداسازی، ضمن فراوانیگیری از هر عامل، اهمیت عوامل پروژهموفقیت از نظر پژوهشگران ارائه شود. بر این اساس در جدول ذیل عواملی آمده است که حداقل سه نفر از پژوهشگران در تحقیقات خود به آن اشاره کردهاند : 2جدول : مهمترین عوامل موفقیت بر اساسپروژه پژوهشها در بررسی ادبیات پژوهش ردیف عامل موفقیت فراوانی درصد اشاره به عامل رتبه عامل در عوامل موفقیت طرحهای دفاع مقدس 1 حمایت مدیران ارشد 14 مورد 15/26 رتبه 48 4 داشتن اهداف واضح و روشن 11 مورد 31/24--- --- 32/61 مورد 9 ارتباطات 3 2 شایستگی مدیر پروژه 2 مورد 94/46--- 5 نظارت و بازخور )کنترل در هر مرحله از اجزاء( --- 43/12 مورد 6 19/43 مورد 5 فنی تخصص 6 عامل مشابه )استفاده از متخصصان و خبرگان( رتبه33 2 ایجاد ساختار کنترل و گردش اطالعات 2 مورد 38/15--- 8 کفایت منابع مالی تا انتهای پروژه 2 مورد 38/15--- 9 رایزنی پروژه )مشورت با همه طرفهای درگیر( --- 15/38 مورد 2 43 رتبه 11/53 مورد 3 طراحی برنامهریزی 11 11 نیازهای کاربران نهایی 3 مورد 53/11--- 35 رتبه 11/53 مورد 3 کارکنان آموزش 14 13 شایستگی گروه پروژه 3 مورد 53/11 عوامل مشابه دیگر --- 11/53 مورد 3 تغییرات مدیریت 12 --- 11/53 مورد 3 مشتری پذیرش 15 با فراوانی عوامل موفقیت پروژه در این بخش و مشخصشدن عوامل موفقیت های پروژه مهندسی دفاع مقدس، که در بخش بعدی با مطالعه کتابخانهای مهندسی دفاع مقدس و مصاحبه از 52 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 نمونه آماری تحقیق به دست خواهد آمد، می کرد که توان این دسته عوامل را با یکدیگر مقایسه شباهتها و تفاوتهای عوامل به دست خواهد آمد. البته این امر هدف اصلی این پژوهش نیست و فقط با این کار، علت عدم انتخاب الگویی خاص به عنوان الگوی پایه توجیه خواهد شد . ب ـ شناخت پروژههای مهندسی دفاع مقدس و پل بعثت دفاع مقدس هشت ساله ملت ایران در برابر جنگ تحمیلی بعثیون به نیابت از کشورهای مستکبر غربی و شرقی، سبب بروز جلوههای ایثار و مقاومت ملتی تازه رهیده از زیر نظام استبدادی وابسته شد که به رغم تمام مصائبی که داشت، شکوفایی و بدیل و ابداع های بی خلق حماسه نظیر را ات بی در پی آورد و بدین دلیل حقیقتاً جنگ برای ما نعمت بود. حوزه یکی از های این جنگ، بخش مهندسی دفاع مقدس بود که در ابتدا با افرادی محدود، ماشین آالت اندک و تجربه مختصر آغاز شد؛ ولی بسرعت رشد کرد و سبب خلق ابتکارات عظیم و با شکوهی شد که از نظر نوع، اندازه و موقعیت اجرای آن در طول جنگهای دنیا بینظیر بود و برگهای زرینی از دفاع مقدس هشت ساله به رود شمار می . در این مجمل به سیر تاریخی و حوزههای مأموریت مهندسی و انواع اقدامات .شود مهندسی در دوران دفاع مقدس و مراحل اجرای آنها در عملیاتهای نظامی پرداخته می مهندسی در نیروهای مسلح تا قبل از انقالب، مسئلهای فرعی در جنگ به شمار میرفت؛ لکن مهندسی در دوران دفاع مقدس تغییر بنیادی یافت و این تغییر فرایندی تکاملی داشت. در مراحل ابتدایی، شامل اقدامات اولیه سنگر سازی، احداث خاکریز دفاعی بود که به رغم تجربه نداشتن جنگی، محدودیت ماشینآالت و تجهیزات و سازمان مناسب در سیر روند تکاملی خود، اقدامات بسیار عظیمی را به عهده گرفت و بالنده شد؛ چنانکه در عملیات بزرگ فتح المبین، مهندسی مانند لشکرهای رزمی پیاده و زرهی، نقش مهم و تعیین کنندهای یافت و حتی در برخی مواقع، عملیات مهندسی، کمبود لشکرهای عملیاتی را جبران میکرد و در مواقعی دیگر، مهندسی با بهکارگیری برخی اقدامات مهندسی به عنوان عملیات فریب علیه دشمن به کار گرفته شد که هیچگاه چنین سابقهای وجود نداشته است ) هاشمی فشارکی، 0983 .) : فعالیتهای مهندسی دفاع مقدس از دیدگاه بندی است های مختلفی قابل دسته . برای ذکر پروژههای شاخص جنگ در ابتدا فعالیتهای مهندسی جنگ بنا به نوع ماهیت پروژهها به شش دسته .شود هایی اکتفا می تقسیم، و در هر دسته به نمونه ـ پروژههای جنگ آب مانند کانال سید شریف، کانال چمران، کانال غدیر . شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 53 ـ پروژههای عملیات خاکی مانند سنگرسازی، کانالکنی، مقرسازی و خاکریز زنی که به دلیل .شود فراوانی این فعالیت از ذکر نمونه پرهیز می ـ پروژههای بیمارستان سازی مانند بیمارستان صحرایی امام علی ، امام (س)، فاطمه الزهرا(ع) .(ع)، امام رضا(ع)حسین ، امام(ع)حسن مجتبی ـ پروژه های راه و جادهسازی مانند جاده وحدت، جاده پیروزی، جاده سیدالشهدا ، جاده (ع) شهید کاشی پور، جاده شهید همت. ـ های پلپروژه ای، پل دوبه زنی مانند پل ابتکاری بشکه ای، پل شناور خیبر، ای بعثت، پل لوله پل متحرک خضر. ـ های ابتکاپروژه سایر)ری مهندسی ( مانند باتالق روی جبل، لندکروز شنی دار، قایق ملخدار، .بالن ابابیل برای مطالعه های پروژه شاخص دفاع مقدس، ضمن مطالعه کتابخانهای به مصاحبه باز با نمونهای از جامعه آماری پژوهش اقدام شد که شامل مسئوالن، رزمندگان و جهادگران فعال در حوزه جنگ بود مهندسی . با توجه به نوع نمونهگیری پژوهش، که از نوع گلوله برفی بود با 90 نفر از نمونه آماری مصاحبه شد که در این مصاحبهها به اشباع موضوع دسترسی پیدا شد. در مصاحبه با نمونه آماری پژوهش اگر اپروژه ی از نظر این افراد، موفق مطرح میشد و دیگران بر آن تأکید میکردند، مد نظر گرفته میشد. با بررسی عوامل موفقیت آن و تأیید دیگر اعضای نمونه آماری، عوامل موفقیت یکی یکی کشف می گرفت شد و مورد تأیید یا رد نمونه آماری قرار می . در صورتی که حداقل 1 نفر از نمونه آماری به پروژه خاصی به عنوان شاخص و موفق اشاره می کردند و عامل خاصی را جزء عوامل موفقیت آن بر میشمردند با درنظرگرفتن عامل و نظرخواهی از دیگران، آن عوامل مورد تأیید یا رد واقع میشد؛ بدین شکل، فهرستی از عوامل پروژهموفقیت بندی، و در پنج های دفاع مقدس به دست آمد که با نظر همان خبرگان پژوهش دسته .دسته ارائه شد سابقه پژوهش در زمینه دستیابی به پیشینه تحقیق به کتابخانههای مرکزی متعددی از جمله دانشگاه تهران، 54 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه امام حسین ع) ( مراجعه شد و در سایتها و مجالت و مقاالت از 0 ،ایران داک جمله سایت مگ ایران ، پایگاه اطالعات علمی جهاد دانشگاهی )سید 9 (، موضوع جستجو شد. از سوی دیگر با توجه به تمرکز پژوهشهای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بر جنگ ایران و عراق و منابع آن، منابع این مرکز نیز بررسی شد که نتیجه جستجوها به این شرح است: پروژهبررسی ةدر زمین های دفاع مقدس به منظور استخراج عوامل موفقیت یری به کارگبرای در پروژه .ای وجود ندارد های مهندسی کشور تاکنون پژوهشی نشده و در این زمینه پیشینه پروژهاجرای ةدر زمین های مهندسی دفاع مقدس در جهاد سازندگی و سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسالمی، منابعی هست بویژه کتابهای مربوط به جهاد سازندگی و بعد از آن سپاه پاسداران که پروژه های ابتکاری فراوانی را در دوران دفاع مقدس اجرا کردهاند؛ لذا موضوعات این کتابها بیشتر به شرح فعالیتهای مهندسی پرداخته و از جنبه مدیریت پروژه و یا استخراج عوامل موفقیت آن .بحثی نشده است ةدر زمین تحلیل عملیات والفجر هشت و نیز طرحهای آن، کتابها و مقاالت متعدد از جمله در انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس و سایتهای مختلف دفاع مقدس وجود دارد؛ لیکن در این کتابها و مقاالت صرفاً به تحلیل عملیات از جهات ابعاد گوناگون نظامی، سیاسی، رزمی ـ مهندسی و واقعه نگاری جنگ پرداخته، و به مقوله اصول مدیریت نشده استای پروژه اشاره . در اسناد جهاد کشاورزی نیز یادداشتها و مقاالت فراوانی ۀدربار چگونگی اجرای پروژه و خالقیت آنها به عنوان شاهکار اجرا شده، هست که وضعیت اجرای پروژه را تشریح میکند، اما به مقوله استخراج عوامل موفقیت آنها پرداخته نشده است. ةدر زمین تحلیل عوامل موفقیت پروژهها یا ارائه الگو به منظور دستیابی به موفقیت و همچنین الگوی ارزیابی موفقیت نامه ها پایانپروژه های متعددی هست که برای نمونه گزارشی از های دانش نامه پایان گاه تهران در ذیل آمده است: 1 - Magiran 2 - Irandoc 3 - Sid شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 55 1دول ج : ویژگ نامه ی تعدادی از پایان ها با موضوع عوامل موفقیت پروژه ردیف عنوان پدیدآور مقطع تاریخ دفاع 1 تحلیل عوامل موفقیت و عدم موفقیت پروژههای عمرانی و ارائه مدل پیشبینی موفقیت مدهوشی، مهرداد دکترا 1323 4 مطالعه و تدوین یک مدل جهت ارزیابی عملکرد پروژه از منظر پیمانکار برمبنای شاخصهای حیاتی موفقیت ایلبیگی، محمد ارشد 1388 3 بررسی عوامل کلیدی موفقیت پروژهها در شرکت تام ایران خودرو رضویان، منصور ارشد 1391 2 شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای شرکتهای پیمانکار نفت، گاز و پتروشیمی، مطالعه موردی شرکت آریا پتروگاز شکوهینیا، مریم ارشد 1389 5 بررسی و تعیین معیارهای موفقیت پروژههای پتروشیمی و ارائه الگویی برای ارزیابی آنها جبارزاده، یونس ارشد 1383 6 طراحی مدلی جهت ارزیابی میزان اثربخشی مدیریت پروژه سازمان در پروژههای عمرانی بر اساس معیارهای موفقیت پروژه مرتضوی، مجتبی ارشد 1389 در مجموع با بررسیها مشخص شد در زمین پروژهموفقیت عوامل ة ای در های دفاع مقدس، سابقه .کشور نیست روش پژوهش نوع پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی است و نتایج آن در سطح تمامی سازمانهای ایرانی کاربرد دارد که از کارگران و مستخدمان ایرانی استفاده کنند می . عالوه بر این از دستاوردهای توان در شکل علمی این تحقیق می دهی سازمانهای پروژهمحور استفاده کرد . این پژوهش از نظر روش، پیمایشی است که در گردآوری دادهها از ابزار پرسشنامه و مصاحبه .کند با جامعه آماری منتخب استفاده می مطالعه درباره پروژههای مهندسی ای صورت شاخص در دفاع مقدس به صورت کتابخانه گرفت که تعدادی عوامل موفقیت از این مطالعات استخراج شد؛ سپس مصاحبهای به صورت باز با 54 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 خبرگان تحقیق به تعداد 90 نفر از مهندسان دفاع مقدس انجام شد که سالها در فعالیت مهندسی جنگ مشغول بودند و هم اکنون نیز در امور مهندسی و مدیریت پروژه فعالیت دارند که ضمن تأیید یا رد عوامل استخراج شده در مطالعات کتابخانهای، هر عامل دیگر مؤثر در موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس از نظر این افراد استخراج شد. عوامل استخراج شده در مصاحبهها نیز نظرسنجی میشد که در صورت تأیید اکثریت بر هر عامل، آن عامل به عنوان عامل استخراج شده قطعی مدنظر پژوهشگر قرار میگرفت. نمونه اولیه به صورت روش نمونهگیری گلوله برفی از بین جامعه آماری تحقیق انتخاب شد. جامعه آماری تحقیق تمام مهندسان، جهادگران، فرماندهان و رزمندگان در اجرای پروژههای مهندسی دفاع مقدس بویژه افراد دخیل در مهندسی پل بعثت در عملیات والفجر هشت در نظر گرفته شد. عوامل با نظر خبرگان به پنج گروه دستهبندی، و برای هر یک از عوامل به طرح پرسش و نظرگیری از جامعه آماری اقدام شد. با این روش 91 عامل در پنج گروه مشخصشده، تعیین، و به طرح پرسشنامه بسته اقدام گردید که با در نظر گرفتن توانایی دسترسی به افراد در جامعه آماری، 011 نفر، نمونه آماری انتخاب شدند که از این تعداد به تکمیل 81 پرسشنامه اکتفا شد . این گیری نمونه روش پژوهش هدفمند، و احتمالی غیر از آگاهگران انتخاب)گلوله برفی نوع ( .بود در نشده است گیرینمونه روش، این بلکه به تعدادی از آگاه، مراجعه و متخصص افراد میشود تا حدی که از نظر اطالعات نیاز، یافته مورد ها و مباحث اشباع شود. همان طور که اشاره شد، پرسشنامه بین 011 نفر از جامعه آماری توزیع شد که 81 پرسشنامه 0 بازگردانده شد. برای بررسی روایی پرسشنامه پس از بررسی پاسخها از فرمول الوشه استفاده شد. چون سؤالها همگی از ضریب الوشه بیشتر از 9/1 برخوردار بود، روایی پرسشنامه مورد تأیید واقع شد؛ سپس برای بررسی پایایی آن، پس از ورود جوابها به نرم افزار اس پی اس اس ضریب آلفای 9 کرونباخ 89/1 به دست آمد که نشان از پایایی خوب پرسشنامه دارد و در ادامه با آزمون فرض روی سؤالها، اصالحات نهایی روی الگو اعمال، و در نهایت الگوی ارتقا یافته و نهایی ارائه شد. 1 - Lowshe 2 - SPSS 3 - Coronbach�s alpha شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 54 الگوی مفهومی پژوهش چارچوب نظری پژوهش به ارائه چارچوب عوامل موفقیت های پروژه مهندسی دفاع مقدس دارداشاره . با مطالعات پیشین و بررسی الگوهای مختلف از عوامل موفقیت پروژهها، که در قسمت اول به تشریح آنها پرداخته شد با اتکا به نظر خبرگان پژوهش این نتیجه که به آید به دست می الگوکدام از هیچ ،دالیل ذیل های بررسی شده ، قابل الگوگیری در عوامل موفقیت دفاع های پروژه :مقدس نیست ـ جامعیت نداشتن الگوهای ارائه شده ـ منطبق نبودن این الگوها با رویکرد انقالبی و اسالمی ـ عدم طرحریزی در مقاطع و زمانی حساس مانند دفاع مقدس ـ توجه به بعد مادی ـ توجه نکردن به بعد معنوی و انگیزشی برای ارائه چارچوب با مشورتهای انجام شده با خبرگان و صاحبنظران موضوع و کسانی که در امور مهندسی دفاع مقدس و نیز احداث پل بعثت نقش اصلی و اساسی ایفا کرده بودند، عوامل موفقیت با توجه به ماهیت آنها دستهبندی شد و الگوی مدنظر تحقیق برگرفته از پنج دسته عوامل و 91 عامل به ترتیب شامل: ـ عوامل انگیزشی ناشی از باورها و مذهب ـ عوامل انگیزشی ناشی از انقالب ـ عوامل فردی کارکنان ـ عوامل مدیریتی در برنامه پروژهریزی ـ عوامل مدیریتی در اجرای پروژه است که به صورت نمودار در صفحه بعد نشان داده شده است . 58 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 5 نمودار : الگوی مفهومی تحقیق: عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس فقیت متغیرهای وابسته و اهی دافع مقدس رپوژه م متغیرهای مستقل ارتباط عوامل انگیزشی ناشی از باورها و مذهب 1 ـ اعتقاد به اسالم 4 ـ عمل به تکلیف 3 ـ توکل به خدا در کارها 2 ـ همبستگی دینی اعضای پروژه 5 ـ وجود بستر بروز اعتقادات دینی . همبستگی مثبت وجود دارد عوامل انگیزشی ناشی از انقالب 6 ـ اعتماد به امام و انقالب اسالمی 2 ـ اعتماد به مدیران و فرماندهان جنگ 8 ـ کسب استقالل ودفاع از وطن 9 ـ پیروزی در جنگ 11 ـ داشتن شور انقالبی و جهادی 11 ـ اعتماد به نفس ملی )ما میتوانیم( 14 ـ عزم ملی 13 ـ روی کارآمدن نیروهای جوان با انگیزه 12 ـ افتخار افراد به مشارکت در پروژه 15 ـ داوطلبانه بودن کار 16 ـ احساس مسئولیت و تعهد کاری 12 ـ سختکوشی و پشتکار 18 ـ تفکر و تدبیر 19 ـ هوش و خالقیت 41 ـ طراحی و برنامهریزی در کارها 41 ـ استفاده از خرد جمعی 44 ـ استفاده از تجربهها 43 ـ بهرهگیری از دانشهای موجود 42 ـ مشورت با متخصصان 45 ـ شناسایی امکانات 46 ـ بسیج امکانات و نیرو 42 ـ سازماندهی مناسب 48 ـ تقسیم کار مناسب 49 ـ ارتقای دانش و تخصص مجریان )آموزش و تمرین قبل از اجرا( عوامل مدیریتی در اجرای پروژه عوامل مدیریتی در پروژه برنامه ریزی عوامل فردی کارکنان 31 ـ اجرای دقیق و خوب 31 ـ حمایت مدیران ارشد 34 ـ بسنده کردن به امکانات 33 ـ بهرهگیری از آلترناتیوها )جایگزینها( در اجرا 32 ـ ابتکار عمل 35 ـ بهره گیری از روش آزمون و خطا در اجرا 36 ـ مشارکت جمعی 32 ـ استفاده از متخصصان و خبرگان . جود دارد همبستگی مثبت و شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 51 به دلیل بررسی اهمیت هر یک از عوامل و اولویتبندی آنها و بررسی چارچوب پیشنهادی، ای با پرسشنامه 91 سؤال یعنی تعداد عوامل مشخصشده پنج دسته تهیه شد. این پرسشنامه به منظور ارزیابی و رتبهبندی عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس و پروژه پل بعثت استفاده شد که دارای سه قسمت است: قسمت اول سنجش روایی سؤاالت است با این سؤال که آیا عامل مورد سنجش با موضوع پژوهش در ارتباط است یا خیر. قسمت دوم و سوم پرسشنامه، هر کدام از عوامل را با میزان اثر بر موفقیت پروژههای دفاع مقدس و پل بعثت )91 عامل شناسایی شده در مرحله مصاحبه حضوری( کندمطرح می . در سمت چپ این پرسشنامه به ازای هر سؤال پنج گزینه طیف لیکرتی هست به طوری که پاسخدهنده باید یک گزینه را در ارتباط با میزان اثر هر عامل ب ر موفقیت پروژههای جنگ انتخاب کند. نکته مهم اینکه این گزینه باید فارغ از مثبت بودن )یعنی در راستای اثرگذاری بر موفقیت طرح( )و یا منفی بودن یعنی مؤثرنبودن در موفقیت های جنگپروژه ( اثر آن عامل انتخاب شود . در قسمت انتهای پرسشنامه از پاسخدهنده خواسته شده چنانچه مواردی را عامل مؤثر در پروژهموفقیت های دفاع مقدس میداند که جزء عوامل ذکر شده در پرسشنامه نیست، بیان کند و همانند موارد قبلی درجه اثر آنها را مشخص کند . همچنین برای اولویتبندی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای دفاع مقدس از روش تاپسیس 0 استفاده شد. های پژوهش یافته برای تجزیه و تحلیل الگوی ارائه شده بر اساس عوامل موفقیت پروژههای مهندسی دفاع داده :قدسم ها از قسمت دوم پرسشنامه مربوط به عوامل موفقیت دفاع مقدس ، در نرم افزار لیزرل وارد شد که طبق نمودار ذیل قابل تفسیر است : 1 - TOPSIS 45 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 4نمودار : خروجی نرم افزار لیزرل: برازش الگوی عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس در دو حالت استاندارد و معنی دار در ادامه دادههای قسمت سوم پرسشنامه مربوط به عوامل موفقیت افزار پل بعثت در نرم پروژه لیزرل وارد شد که طبق نمودار ذیل قابل تفسیر است: 0.0 2341 810VAR00001 0.0 0480 346VAR00002 0.1 4703 722VAR00003 0.1 1138 008VAR00004 0.3 5783 356VAR00005 0.3 2819 446VAR00006 0.0 9124 209VAR00007 0.1 2212 895VAR00008 0.0 9646 299VAR00009 0.0 9908 797VAR00010 0.2 4718 871VAR00011 0.0 8601 897VAR00012 0.0 7216 823VAR00013 0.0 7086 140VAR00014 0.2 2812 297VAR00015 0.4 2124 396VAR00016 0.3 5463 408VAR00017 0.3 4169 590VAR00018 0.0 0900 959VAR00019 0.1 4830 086VAR00020 0.2 8243 287VAR00021 0.2 7789 180VAR00022 0.3 5577 132VAR00023 0.3 0667 564VAR00024 0.3 3640 075VAR00025 0.1 6613 105VAR00026 0.0 2550 189VAR00027 0.0 0567 778VAR00028 0.3 0923 282VAR00029 0.0 6799 711VAR00030 0.0 8205 437VAR00031 0.1 3598 027VAR00032 0.0 6986 613VAR00033 0.0 9716 259VAR00034 0.3 1642 905VAR00035 0.0 6955 047VAR00036 0.1 7755 091VAR00037 A 1.0 0000 000 B 1.0 0000 000 C 1.0 0000 000 D 1.0 0000 000 E 1.0 0000 000 Chi-Square=172.32, df=159, P-value=0.00000, RMSEA=0.032 0.9 8822 158 0.9 9759 538 0.9 2355 984 0.9 4266 639 0.8 0135 288 0.8 1963 744 0.9 5328 794 0.9 3694 773 0.9 5054 564 0.9 4916 386 0.8 6764 699 0.9 5602 355 0.9 6324 025 0.9 6391 836 0.8 7856 532 0.7 6076 017 0.8 0334 670 0.8 1135 942 0.9 9548 501 0.9 2287 547 0.8 4709 334 0.8 4976 950 0.8 0263 857 0.8 3266 101 0.8 1461 601 0.9 1316 425 0.9 8716 671 0.9 9715 707 0.8 3112 405 0.9 6540 297 0.9 5809 479 0.9 2952 662 0.9 6443 448 0.9 5017 757 0.8 2678 350 0.9 6459 812 0.9 0688 979 11. 2391 9580VAR00001 9.4 9509 502VAR00002 10. 8850 8293VAR00003 11. 0011 2497VAR00004 10. 6130 7381VAR00005 10. 8065 1319VAR00006 11. 7456 5050VAR00007 11. 4761 4483VAR00008 11. 6925 2621VAR00009 11. 6671 2851VAR00010 10. 9565 5125VAR00011 11. 8025 2917VAR00012 11. 9738 8217VAR00013 11. 9917 4437VAR00014 11. 0049 9947VAR00015 10. 6853 6352VAR00016 10. 7192 5580VAR00017 10. 7248 8413VAR00018 5.5 4786 475VAR00019 10. 9964 6574VAR00020 10. 7235 5345VAR00021 10. 7290 0025VAR00022 10. 6531 2693VAR00023 10. 6969 2395VAR00024 10. 6690 2084VAR00025 10. 9397 1097VAR00026 11. 8316 0851VAR00027 10. 8906 1202VAR00028 10. 6943 3378VAR00029 11. 8077 0231VAR00030 11. 6684 7143VAR00031 11. 2865 8181VAR00032 11. 7882 0466VAR00033 11. 5387 7600VAR00034 10. 7930 2317VAR00035 11. 7914 7797VAR00036 11. 1049 7047VAR00037 A 0.0 0000 000 B 0.0 0000 000 C 0.0 0000 000 D 0.0 0000 000 E 0.0 0000 000 Chi-Square=172.32, df=159, P-value=0.00000, RMSEA=0.032 20. 4446 9847 20. 8281 0928 18. 0624 8606 18. 7250 7964 14. 4220 6975 14. 9406 1346 19. 1151 1831 18. 5347 1902 19. 0160 1120 18. 9663 4014 16. 3064 3634 19. 2146 9516 19. 4808 9822 19. 5061 8049 16. 6355 0402 13. 4146 0560 14. 4944 8573 14. 7063 8784 20. 7385 8166 18. 0432 2077 15. 6874 4639 15. 7644 5011 14. 4634 7943 15. 2789 5595 14. 7835 1745 17. 7189 1113 20. 4028 1554 20. 8099 8362 15. 2361 1026 19. 5603 7734 19. 2889 8297 18. 2763 1621 19. 5240 9942 19. 0008 9894 15. 1315 9410 19. 5302 2206 17. 5224 6893 شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 49 3نمودار : افزار لیزرل خروجی نرم : برازش الگوی عوامل موفقیت پروژه دار پل بعثت در دو حالت استاندارد و معنی 0.3 0303 194VAR00001 0.0 0364 570VAR00002 0.1 2268 918VAR00003 0.2 9621 327VAR00004 0.2 5549 154VAR00005 0.3 9517 521VAR00006 0.1 6896 612VAR00007 0.1 8957 928VAR00008 0.0 0235 303VAR00009 0.1 2018 603VAR00010 0.2 5595 725VAR00011 0.3 9517 521VAR00012 0.1 3845 790VAR00013 0.3 0667 792VAR00014 0.2 9185 654VAR00015 0.1 1878 072VAR00016 0.0 5232 797VAR00017 0.3 0535 367VAR00018 0.0 3459 148VAR00019 0.1 5040 388VAR00020 0.2 7720 061VAR00021 0.3 4249 256VAR00022 0.3 3721 949VAR00023 0.4 2893 970VAR00024 0.0 2568 008VAR00025 0.2 1230 157VAR00026 0.0 7877 799VAR00027 0.0 1499 782VAR00028 0.3 4249 256VAR00029 0.3 9208 520VAR00030 0.1 3598 318VAR00031 0.3 1052 422VAR00032 0.2 9727 796VAR00033 0.0 0109 228VAR00034 0.1 9162 917VAR00035 0.0 0109 228VAR00036 0.1 2493 999VAR00037 A 1 1.0 0000 000 B 1 1.0 0000 000 C 1 1.0 0000 000 D 1 1.0 0000 000 E 1 1.0 0000 000 Chi-Square=187.21, df=171, P-value=0.00000, RMSEA=0.034 0.8 3484 613 0.9 9817 549 0.9 3664 872 0.8 3891 998 0.8 6284 904 0.7 7770 482 0.9 1161 060 0.9 0023 370 0.9 9882 279 0.9 3798 399 0.8 6257 913 0.7 7770 482 0.9 2819 292 0.8 3265 964 0.8 4151 260 0.9 3873 280 0.9 7348 448 0.8 3345 446 0.9 8255 204 0.9 2173 538 0.8 5017 609 0.8 1086 833 0.8 1411 333 0.7 5568 532 0.9 8707 645 0.8 8752 376 0.9 5980 311 0.9 9247 276 0.8 1086 833 0.7 7968 891 0.9 2952 505 0.8 3034 678 0.8 3828 518 0.9 9945 371 0.8 9909 445 0.9 9945 371 0.9 3544 642 10. 5810 9882VAR00001 5.2 4389 014VAR00002 10. 6740 0587VAR00003 10. 5841 1070VAR00004 10. 6039 3888VAR00005 10. 4858 6239VAR00006 10. 5242 2214VAR00007 10. 5179 3666VAR00008 4.9 7580 993VAR00009 10. 5436 0562VAR00010 10. 5030 2128VAR00011 10. 4858 6239VAR00012 10. 5355 3863VAR00013 10. 4952 3589VAR00014 10. 4972 7651VAR00015 13. 5845 6013VAR00016 13. 9288 4538VAR00017 12. 3574 7164VAR00018 13. 9553 6971VAR00019 11. 2010 9170VAR00020 10. 8403 6071VAR00021 10. 7475 4412VAR00022 10. 7538 4319VAR00023 10. 6645 7344VAR00024 12. 4321 8034VAR00025 10. 9802 3054VAR00026 11. 7183 6330VAR00027 12. 4127 1943VAR00028 10. 7475 4412VAR00029 10. 4597 7761VAR00030 10. 4459 8888VAR00031 10. 4578 5562VAR00032 10. 4574 4388VAR00033 7.4 1780 447VAR00034 10. 4521 2104VAR00035 7.4 1780 448VAR00036 10. 4441 2169VAR00037 A 1 0.0 0000 000 B 1 0.0 0000 000 C 1 0.0 0000 000 D 1 0.0 0000 000 E 1 0.0 0000 000 Chi-Square=187.21, df=171, P-value=0.00000, RMSEA=0.034 15. 3231 7853 20. 8518 7603 18. 5060 2866 15. 4379 7496 16. 1310 3791 13. 7848 8699 17. 6489 1551 17. 2773 8906 20. 8790 6427 18. 5496 2585 16. 1124 2320 13. 7848 8699 18. 2084 9658 15. 2494 2123 15. 4995 0029 18. 6283 2836 19. 8724 0383 15. 4940 9952 20. 2219 0554 18. 0118 6122 15. 7889 1992 14. 6973 1494 14. 7844 8340 13. 2862 0965 20. 3996 9458 16. 9065 2784 19. 3520 9848 20. 6175 5828 14. 6973 1494 13. 8290 3769 18. 2514 7244 15. 1790 9229 15. 4022 8015 20. 9055 8996 17. 2366 4058 20. 9055 8996 18. 4577 1885 42 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 6جدول : بررسی روایی سازه الگوی میزان تأثیر عوامل در موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس و پل بعثت پروژه اختصار معادل انگلیسی معادل فارسی دامنه قابل قبول میزان عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس میزان عوامل موفقیت پروژه پل بعثت نتیجه χ2/df 2/dfχ شاخص کای دو بر درجه آزادی 1/19 1/18 3 از کمتر از آنجا که بین این نشانگرها هماهنگی و همسویی وجود دارد، روایی سازه هر دو الگو تأیید شد. rmsea Root Mean Square of Approximat ion ریشه میانگین مربعات خطای براورد کمتر از 1/18 1/132 1/134 nfi Normal Fit Index شاخص برازش هنجارشده نزدیک به یک 1/95 1/94 cfi Comparativ e Fit Index شاخص برازش تطبیقی نزدیک به یک 1/95 1/96 gfi Goodness of Fit Index شاخص برازندگی نزدیک به یک 1/96 1/92 agfi Adjusted Goodness of Fit Index شاخص تعدیل یافته برازندگی نزدیک به یک 1/96 1/95 0 با استفاده از خروجی نرم افزار لیزرل برای مشخص شدن عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس میتوان گفت: شاخص کای دو بر درجه آزادی که یکی از شاخصهای اصلی است که 18/0 ،است و در محدوده مجاز قرار دارد برازندگی الگو را مورد تأیید قرار میدهد. شاخص تعدیلشده برازندگی، که اندازههای بین 3/1 تا 3/1 قابل قبول و بیش از 3/1 عالی است در الگوی نهایی با مقدار 3/1 است که عالی است. شاخصهای برازش هنجار شده، تطبیقی، برازندگی و تعدیلیافته برازندگی در این الگو به ترتیب برابر با 3/1 ،39/1 ،3/1 و 3/1 است که با توجه به دامنه قابل قبول، وضعیت عالی دارد. شاخص بعدی ریشه میانگین مربعات خطای براورد است که باید از 18/1 کمتر باشد که در این الگو برابر با 19/1 است که در محدوده قابل قبول قرار میگیرد؛ بنابراین با توجه به کل شاخصها و توجه به شاخصهای برازندگی محاسبه شده میتوان 1 - Lisrel شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 43 گفت که الگو برازش مناسبی دارد؛ به عبارت دیگر الگوی عوامل مؤثر در موفقیت های دفاع پروژه مقدس، الگوی نظری مناسبی است . با توجه به یکسان بودن تقریبی سنجش تأثیر عو پروژهامل بر های دفاع مقدس و پل بعثت پروژه و برازش مناسب الگو برای هر دو نوع در ادامه برای اولویتبندی و همبستگی بین عوامل از عوامل مرتبط در موفقیت پروژه پل بعثت استفاده شد؛ زیرا قابل تعمیم به عوامل موفقیت های دفاع پروژه .مقدس نیز هست اولویتبندی میزان تأثیر عوامل در موفقیت پل بعثتپروژه منظور اولویت به بندی میزان تأثیر عوامل در موفقیت پروژه پل بعثت از روش تحلیل واریانس فریدمن استفاده شد : H0 :میزان اولویت عوامل در موفقیت پروژه پل بعثت یکسان است. H1 :حداقل یکی از این عوامل دارای تأثیر بیشتری است. 2جدول : نتایج تحلیل واریانس فریدمن به منظور مقایسه اولویت عوامل در موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس و پل بعثتپروژه عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای دفاع مقدس فراوانی مقدار خیدو درجه آزادی سطح معنیداری 1/111 36 265.222 81 عوامل مؤثر بر موفقیت پروژه پل بعثت فراوانی مقدار خیدو درجه آزادی سطح معنیداری 1/111 36 1129.562 81 در هر دو عوامل با توجه به سطح معنیداری به دست آمده )111 1 = /Sig )که از سطح آزمون ) 1/1 ) =کوچکتر است و خی دو بهدست آمده بزرگتر از خی دو جدول اصلی، فرض صفر رد میشود؛ یعنی عوامل بر موفقیت پروژه تأثیر متفاوتی دارد. 44 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 8جدول : اولویت عوامل مؤثر در موفقیت پروژه پل بعثت بر اساس آزمون میانگین ردیف عامل میانگین پروژه رتبه 4 46/28 اسالم به اعتقاد 1 2 46/14 تکلیف به عمل 4 3 توکل به خدا در کارها 51/42 9 2 همبستگی دینی اعضای پروژه 58/44 14 5 وجود بستر بروز اعتقادات دینی 32/43 11 6 اعتماد به امام و انقالب اسالمی 29/46 1 2 اعتماد به مدیران و فرماندهان جنگ 68/41 16 8 کسب استقالل و دفاع از وطن 16/41 18 15 41/69 جنگ در پیروزی 9 11 داشتن شور انقالبی و جهادی 24/45 2 11 اعتماد به نفس ملی )ما میتوانیم( 51/45 6 12 41/13 ملی عزم 14 13 روی کار آمدن نیروهای جوان با انگیزه 26/46 3 12 افتخار افراد به مشارکت در پروژه 53/12 49 41 19/24 کار بودن داوطلبانه 15 16 احساس مسئولیت و تعهد کاری 11/46 5 11 43/29 پشتکار و سختکوشی 12 12 41/21 تدبیر و تفکر 18 13 44/11 خالقیت و هوش 19 41 طراحی و برنامهریزی در کارها 82/16 43 41 استفاده از خرد جمعی 14/16 42 34 13/11 تجربه از استفاده 44 43 بهرهگیری از دانشهای موجود 61/8 32 42 15/21 متخصصان با مشورت 42 32 11/82 امکانات شناسایی 45 46 بسیج امکانات و نیرو 61/12 44 31 13/51 مناسب سازماندهی 42 36 9/56 مناسب کار تقسیم 48 شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 45 8جدول ادامه : اولویت عوامل مؤثر در موفقیت پروژه پل بعثت بر اساس آزمون میانگین ردیف عامل میانگین پروژه رتبه 49 ارتقای دانش و تخصص مجریان )آموزش و تمرین قبل از اجرا( 21/9 35 31 اجرای دقیق و خوب 58/19 19 48 15/13 ارشد مدیران حمایت 31 34 بسنده کردن به امکانات 12/12 31 33 بهرهگیری از آلترناتیوها )جایگزینها( در اجرا 23/15 46 41 18/48 عمل ابتکار 32 35 بهرهگیری از روش آزمون و خطا در اجرا 41/45 8 45 15/25 جمعی مشارکت 36 32 استفاده از متخصصان و خبرگان 21/14 33 با توجه به برازندگی الگو، عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس و پروژه پل بعثت، که نشان میدهد برای موفقیت از یک نوع عوامل بهره بردهاند برای اولویتبندی عوامل بر اساس روش تاپسیس به عوامل موفقیت پروژه پل بعثت اکتفا شد که این اولویتبندی برای عوامل موفقیت پروژههای دفاع مقدس نیز قابل تعمیم است . اولویتبندی عوامل بر اساس روش تاپسیس روش برتری ترتیبی با شباهت به جواب مطلوب روش تاپسیس در واقع روشی برای انتخاب برترین پیشنهاد یا راهکارها از طریق تشابه به راه حل مطلوب است. اساس این روش بر این مفهوم مبتنی است که راهکار انتخاب شده باید در درک هندسی، کوتاهترین فاصله را از راه حل مطلوب و در عین حال، دورترین فاصله را از راه حل غیر مطلوب یا غیر آرمانی داشته باشد. شیوه تاپسیس بر این فرض استوار است که شاخصهای راهکارها مطلوبیتی یکنواخت افزایشی و یا کاهشی داشته باشد مؤمنی، ( )نوسانی تغییرات غیر) 0930 :و برای اولویت(. بندی به روش تاپسیس، دادهها در نرم افزار تاپسیس وارد شد که در ادامه نتیجه .مده استآن آ 44 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 2نمودار : اولویتبندی عوامل بر اساس روش تاپسیس مقایسه اولویت عوامل مؤثر در موفقیت پروژه پل بعثت بر اساس روش فریدمن و روش 5 تاپسیس عوامل مؤثر در موفقیت پروژه بندی شد پل بعثت بر اساس دو روش فریدمن و تاپسیس اولویت که در ذیل آمده است : 3جدول : مقایسه اولویت عوامل مؤثر در موفقیت پروژه پل بعثت بر اساس روش فریدمن و روش تاپسیس ردیف عامل Friedman TOPSIS اختالف 1 4 4 اسالم به اعتقاد 1 1 2 2 تکلیف به عمل 4 3 توکل به خدا در کارها 9 9 1 2 همبستگی دینی اعضای پروژه 14 14 1 5 وجود بستر بروز اعتقادات دینی 11 11 1 6 اعتماد به امام و انقالب اسالمی 1 1 1 2 اعتماد به مدیران و فرماندهان جنگ 16 16 1 8 کسب استقالل و دفاع از پروژه 18 18 1 1 15 15 جنگ در پیروزی 9 11 داشتن شور انقالبی و جهادی 2 2 1 1 - Friedman شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 44 3جدول ادامه : مقایسه اولویت عوامل مؤثر در موفقیت پروژه پل بعثت بر اساس روش فریدمن و روش تاپسیس ردیف عامل Friedman TOPSIS اختالف 11 اعتماد به نفس ملی )ما میتوانیم( 6 3 3 1 12 12 ملی عزم 14 13 روی کار آمدن نیروهای جوان با انگیزه 3 6 3 12 افتخار افراد به مشارکت در طرح 49 49 1 1 41 41 کار بودن داوطلبانه 15 16 احساس مسئولیت و تعهد کاری 5 5 1 1 11 11 پشتکار و سختکوشی 12 1 13 12 تدبیر و تفکر 18 1 12 13 خالقیت و هوش 19 41 طراحی و برنامهریزی در کارها 43 43 1 41 استفاده از خرد جمعی 42 42 3 1 34 34 تجربه از استفاده 44 43 بهرهگیری از دانشهای موجود 32 32 1 3 42 42 متخصصان با مشورت 42 1 32 32 امکانات شناسایی 45 46 بسیج امکانات و نیرو 44 44 1 1 31 31 مناسب سازماندهی 42 1 36 36 مناسب کار تقسیم 48 49 ارتقای دانش و تخصص مجریان )آموزش و تمرین قبل از اجرا( 1 35 35 31 اجرای دقیق و خوب 19 19 1 1 48 48 ارشد مدیران حمایت 31 34 بسنده کردن به امکانات 31 31 1 33 بهرهگیری از جایگزینها در اجرا 46 46 1 1 41 41 عمل ابتکار 32 35 بهرهگیری از روش آزمون و خطا در اجرا 8 8 1 1 45 45 جمعی مشارکت 36 32 استفاده از متخصصان و خبرگان 33 33 1 48 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 با توجه به نتایج اولویت شود این اولویت بندی در دو روش فریدمن و تاپسیس مشخص می بندی از صحت بسیاری برخوردار است . همبستگی عوامل مؤثر در موفقیت پل بعثتپروژه با توجه به جدول و رتبه 8 بندیها مشخص شد که این نتایج از همگرایی بسیار زیادی برخوردار است. برای اندازهگیری میزان همبستگی عوامل پنجگانه )عوامل انگیزشی ناشی از باورها یا مذهب، پروژهریزی عوامل انگیزشی ناشی از انقالب، عوامل فردی گروه پروژه، عوامل مدیریتی در برنامه ، 0 عوامل مدیریتی در اجرای پروژه( در موفقیت پروژه ای اسپیرمن پل بعثت از آزمون همبستگی رتبه استفاده شد. جدول 50 :بررسی میزان همبستگی بین عوامل پنجگانه عوامل مدیریتی در اجرای طرح عوامل مدیریتی در برنامه ریزی عوامل فردی گروه پروژه عوامل انگیزشی ناشی از انقالب عوامل انگیزشی ناشی از باورها یا مذهب عوامل 1 1/996 1/995 1/992 1/995 Pearson Correlation عوامل انگیزشی ناشی از باورها یا مذهب Sig (2-tailed) 1/111 1/111 1/111 1/111 N 81 81 81 81 81 1/996 1 1/994 1/914 1/896 Pearson Correlation عوامل انگیزشی انقالب از ناشی Sig (2-tailed) 1/111 1/111 1/111 1/111 N 81 81 81 81 81 1/995 1/994 1 1/915 1/891 Pearson Correlation عوامل فردی پروژه گروه Sig (2-tailed) 1/111 1/111 1/111 1/111 N 81 81 81 81 81 1/992 1/914 1/915 1 1/954 Pearson Correlation عوامل مدیریتی در برنامهریزی پروژه Sig (2-tailed) 1/111 1/111 1/111 1/111 N 81 81 81 81 81 1/995 1/896 1/891 1/954 1 Pearson Correlation عوامل مدیریتی پروژه اجرای در Sig (2-tailed) 1/111 1/111 1/111 1/111 N 81 81 81 81 81 1 - Spirman شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 41 با توجه به آزمون یاد شده، Sig بین تمامی پنج عامل از 1/1 کـوچکتر، و ضـریب همبسـتگی رتبهای اسپیرمن از میزان زیادی برخوردار است که نشاندهنده میزان زیاد هماهنگی بین عوامل مؤثر بر موفقیت پروژه پل بعثت است. گیری نتیجه این پژوهش نتیجه دو گونه پژوهش کتابخانهای و میدانی است که در عمل با دشواریهایی رو بود روبه . هر چند این دشواریها محدودیتهایی برای محقق ایجاد کرد در عمل، سبب طوالنی شدن پژوهش و پیچیدگی نتیجهگیری شد؛ اما به رغم محدودیتها، نتایج زیر به دست آمد: نتایج نشان می ـ الف دهد گروه عوامل انگیزشی ناشی از باورهای مذهبی و انقالبی بیشترین تأثیر را در موفقیت های پروژه دفاع مقدس داشته است و با سایر عوامل ارتباط مستقیمی دارد. عالوه بر این عوامل انگیزشی ناشی از باورهای مذهبی و انقالب اسالمی بر عوامل فردی کارکنان مؤثر، و نیز دارای همبستگی است و این عوامل درصد زیادی از تأثیر بر موفقیت پروژهها را شامل شود می . ب ـ در کنار عوامل یاد شده، عوامل مرتبط با دانش مدیریت گروه عوامل که در دو ،پروژه مدیریتی در برنامهریزی و عوامل مدیریتی در اجرای پروژه تعریف شده است، تحت تأثیر عوامل انگیزشی و فردی کارکنان در موفقیت .سهم داردپروژه ج ـ با توجه به نتایج پژوهش به نظر میرسد نهادها و سازمانهای فعال در امور مهندسی و عمرانی کشور باید رویکردهای متفاوتی را بر حسب وضعیت خود به منظور تقویت نقاط قوت بنگاه و تطابق آن با عوامل کلیدی موفقیت در پیش گیرند. تمرکز سازمانها بر یافتن راهکارهایی به منظور دستیابی به نقاط قوت در زمینه پنج گروه عوامل یادشده میتواند جایگاه سازمان را در فعالیتهای مهندسی بهبود بخشد . د ـ با مقایسه نتایج این پژوهش با پژوهشهای انجام شده در دنیا به این واقعیت پی برده میشود که شکاف بزرگی بین دیدگاه انگیزشی بین سازمانهای جهانی با سازمانهای داخلی وجود دارد که تجربه دفاع مقدس را داشتهاند. این شکاف ناشی از اختالف دیدگاه مربوط به دیدگاه سازمانها به انسانهاست. در سازمانهای خارجی عوامل انگیزشی، مادیگرایانه و دیدگاهی اومانیستی است در صورتی که در تجربه دفاع مقدس، دیدگاه مذهبی و انقالبی انگیزشی بسیار قویتر و بمراتب مؤثرتر 45 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 برای افراد سازمان فراهم کرد. در سازمانهای خارجی عواملی همچون حمایت مدیران ارشد، داشتن اهداف واضح و روشن، ارتباطات در طرح، شایستگیهای مدیر پروژه، نظارت و کنترل و چیدن سامانههای نظارتی، تخصص فنی، کفایت مالی و رایزنی در پروژه را مؤثرترین عوامل موفقیت ها می پروژه دانند در صورتی که طبق تحقیق انجام شده عواملی مانند اعتقاد به دین و انقالب، اعتماد به رهبران و مدیران، اعتماد به نفس ملی (ما می توانیم) ، عمل به تکلیف، احساس مسئولیت و تعهد کاری، استفاده از جوانان با انگیزه، داشتن شور انقالبی و جهادی جزء مؤثرترین عوامل پروژهموفقیت هاست که این تفاوت دیدگاه ناشی از اختالف بینشی و ارزشی در سازمانها است . ـ ـ ه در حال حاضر یکی از موضوعات مسئلهساز در مدیریت پروژه در کشورهای در حال توسعه دنیا، که با دید اومانیستی به فعالیتهای سازمان می توان نگرند، این نکته است که چگونه می انگیزه نیروی انسانی فعال در پروژه را برانگیخت که هر پروژه در زمان مقرر خود به پایان برسد حال اینکه کارکنان آن میدانند با پایان یافتن پروژه کارشان به پایان میرسد و شاید شغلشان را از دست بدهند؛ بنابراین، مدیران پروژه ها حل مسئله را از طریق چینش سامانههای کنترل و نظارت، احتیاط در هزینه کردن بودجه، ارتباطات و رایزنیهای ، مشخصپروژه کردن دقیق فعالیتها و اهداف دنبال میپروژه کنند و در موفقیت پروژهها این عوامل را از عوامل انگیزشی .دانند مؤثرتر می در کشورهایی که بر فرهنگ بومی تأکید دارند در اجرای پروژهها بر ارضای انگیزههای دینی و ملی افراد تأکید بیشتری میشود تا افراد دخیل در آن احساس مسئولیت و تعهد کاری کنند. در این صورت، کارکنان پروژه میکوشند به هر طریق ممکن مانند استفاده از روشهای آزمون و خطا، ابتکارات، جایگزینهای پروژه را هرچه زودتر به پایان رسانند؛ زیرا دغدغه پایان یافتن در پروژه موعد مقرر برای افراد خیلی بیشتر از بیکاری بعد از آن به افراد انگیزه میدهد. البته سازمانها باید بکوشند در ک نار ایجاد انگیزه های شغلی، های دینی و ملی برای کارکنان با استفاده از تضمین دغدغههای جانبی کارکنان سازمان را از بین ببرند؛ همان تجربهای که از زمان دفاع مقدس در پروژهاجرای ها به دست آمد و به موفقیت بسیاری از .ها انجامیدپروژه و ـ تفاوت دیگر این پژوهش با تحقیقات پژوهشگران خارجی تکیه بر نیروی انسانی بود. پژوهشگران خارجی بر نیروی انسانی تکیه چندانی نداشتند و بیشتر بر مدیریتها، دانشهای فنی، سرمایهگذاری و همراهی ذینفعان پروژه توجه می دهد کنند در حالی که نتیجه این تحقیق نشان می که اساس موفقیت پروژههای مهندسی رزمندگان در دوران دفاع مقدس بر دوش انسانها و شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای مهندسی دفاع مقدس / 49 انگیزههای کاری و معنوی آنها بنا شده است. همان گونه که مقام معظم رهبری و فرمانده معظم کل قوا در رهنمودها و بیانات خود گفته است : "یکی از خطاهای محاسباتی این است که انسان در چارچوب عوامل محسوس و صرفاً مادّی محدود بماند؛ یعنی عوامل معنوی را، سنّتهای الهی را، سنّتهایی که خدا از آنها خبر داده است، آن چیزهایی را که با چشم دیده نمیشود، ندیده بگیرد؛ این یکی از خطاهای بزرگ محاسباتی است. ... این عوامل را باید دید؛ در محاسبات ما این عوامل باید به حساب بیاید. همه عوامل سعادت و شقاوت و پیشرفت و پسرفت و به موفّقیّتها دست یافتن و نیافتن در چارچوب عوامل مادّیِ متعارفی که اهل مادّه، اهل محسوسات به آنها دل خوش میکنند، محدود نمیماند؛ این عوامل در کنارش وجود دارد" )بیانات مقام معظم رهبری، 0939.) فارسی منابع اسالمیان، محمد رضا )1382 .)بررسی و تحلیل عوامل حیاتی موفقیت در مدیریت پروژههای نیروگاهی ایران. تهران: چهارمین کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه . پور جباری، پژمان )1391 .)اطلس جغرافیای حماسی 5 :خوزستان در جنگ. تهران : .نشر صریر جمالی فر، فاطمه )1382 .)شناسایی و رتبهبندی فاکتورهای کلیدی موفقیت مدیریت دانش مشتری: مطالعه سازمان صنایع الکترونیک شیراز پایان . نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه سیستان و بلوچستان . خامنه )ای، سید علی 1393 .)دیدار با مسئوالن نظام در حسینیه امام خمینی )ره( مورخ نهم ماه رمضان 1235 قمری مصادف با 16/12/1393 .تهران: سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتاهلل العظمی خامنهای . رضایی، کامران؛ تدین، سحر؛ اقدسی، محمد ) 1388 .)عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی مدیریت فرایند و ارائه چارچوبی برای ارزیابی آمادگی سازمان . مدیریت صنعتی. .1دوره ش 3 :32 تا 54. سیوکی، الهام؛ رشیدی نژاد، مسعود؛ خزاعی، علی )1382 .)ارائه مدلی تلفیقی برای تعیین عوامل و محدوده موفقیت پروژهها در شرکتهای کوچک و متوسط. تهران: چهارمین کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه. )نیا، مریم شکوهی 1389 .)شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر موفقیت پروژههای شرکتهای پیمانکار نفت، گاز و پتروشیمی مورد: شرکت آریا پتروگاز. پایان نامه دانشگاه تهران. ) مومنی، منصور 1391 .)مباحث نوین تحقیق در عملیات. چ چهارم. تهران: .گنج شایگان نوری فر، راحله )1382 .)شناخت عوامل کلیدی در موفقیت پروژه در ایران. تهران: دومین کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه. هاشمی فشارکی، سید جواد ) 1389 .)مقاله راهبردی اعجاز مهندسی قرن در دفاع مقدس. ستاد کنگره مهندسین شهید: سایت پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس ir.dsrc://http 42 / فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسالمی سال 24 ،شماره 3 ،پاییز 9315 منابع انگلیسی Ashley, D.B. (1986). “New trends in risk management”. Internet�s 10th International Expert Seminar on New Approaches in Project. Management, Zurich. Belassi, W. And Tukel, O.I. (1996). "A New Framework For Determining Critical Seccess/Failure Factors In Projects". International Journal Of Project Management,Vol.14 No.3,PP.141-51. Belout, A. and Gauvreau, C. (2004). Factors influencing project success: the impact of human resource management. International Jour- nal of Project Management, 22(1), pp. 1-11. Chan, A., Ho, D., and Tam, C. (2001). "Design and Build Project Success Factors: Multivariate Analysis." J. Constr. Eng. Manage., 10.1061/(ASCE)0733-9364(2001)127:2(93), 93-100. Clarke, A. (1999). A prartical use of key success factors to improve the effertiveness of project management. Intemational Joumal of Project Management, i7(3), 139-145. Daniel F. Ofori (2013). Department of Organisation and Human Resource Management. University of Ghana Business School Project Management Practices and Critical Success Factors˚ A Developing Country Perspective. International Journal of Business and Management; Vol. 8, No. 21. Ika, L. A., Diallo, A., & Thuillier, D. (2011). Critical success factors for World Bank projects: An empirical investigation. International Journal of Project Management, 30(1), 105-116. Kerzner, H. (2006). Project management best practices: achieving global excellence. John Wiley & Sons, Hobo-Ken. Morris, PWG & Hough, GH(1987). The Anatomy of Major Projects: A Study of the Reality of Project Management. John Wiley & Sons. Murat Gunduza & Ahmad Mohammed Ali Yahyab(2014). Original Articles: Analysis of project success factors in construction industry. Technological and Economic Development of Economy Received: 8 Apr 2014, Accepted: 16 May 2015. Nguyen, L. D., Ogunlana, S. O., & Lan, D. T. X. (2004). A study on project success factors in large construction projects in Vietnam. Engineering, Construction and Architectural Management, 11(6), 404-413. http://dx.doi.org/10.1108/09699980410570166. Paulo Cesar Felix Osorio, Osvaldo L G Quelhas, Luis Perez Zotes, Eduardo Shimoda & Sérgio França (2014). Critical Success Factors in Project Management: An Exploratory Study of an Energy Company in Brazil. Global Journal of Management and Business Research: A Administration and Management Volume 14 Issue 10 Version 1.0 Year 2014. Pinto JK, Prescott JE. (1988). Variations in critical success factors over the stages in the project-life cycle. Journal of Management, 14(1): 5˚ 18. Pinto, J. Covin, J,G. (1989). Critical factors in project implementation: a comparison of construction and R&D projects Technovation. 9 (1) pp. 49-62. ����. Rubin, I. M. and Seeling, W. (1967). Experience as a factor in the selection and performance of project managers. IEEE Trans Eng Management, 14 (3): 131-134. Vidyaranya, B., & Gargeya, Cydnee. Brady (2005). Success and failure factors of adopting SAP in ERP system implementation. Business Process Management Journal, Vol. 11, 501 ˚ 516. 

 

 

 

 

 

http://ensani.ir/file/download/article/20170424103305-9801-116.pdf