به مناسبت سالگرد ارتحال آیةالله یثربی
و در محضر اساتیدی همچون آیات عظام سیدمحمد فشارکی،.... تلمذ کرد.
به مناسبت سالگرد ارتحال آیةالله یثربی
کد خبر:۱۱۴۲۶۶
تاریخ انتشار:۲۴ مرداد ۱۳۸۹ - ۱۳:۴۵15 August 2010
فرید مدرسی در yasrebi.ir نوشت:
آیت الله سیدمهدی یثربی از علمای بلاد بود؛ علمایی که پیوندی عمیق میان راس هرم سازمان روحانیت (مراجع تقلید) و بدنه (روحانیون و وعاظ) و جامعه شیعی (متدینین) برقرار می‌کنند. ایشان بنا بر توصیه مرجع عامه وقت شیعیان – آیت‌الله العظمی سیدمحمدحسین بروجردی- به کاشان رفت و وکالت وی را برعهده گرفت. پس از رحلت آیت الله بروجردی، با تمامی مراجع تقلید در قم و نجف به خصوص امام خمینی، مرتبط و نمایندگی ایشان را پذیرفته بود. او ارتباطی عمیق با مردم منطقه برقرار کرد و در کنار مسایل مذهبی، به امور دنیوی آنان (آب آشامیدنی، دانشگاه، خوابگاه دانشجویی، صندوق قرض‌الحسنه، اتوبان، بیمارستان، قبرستان و...) هم توجه کرد. او حوزه علمیه کاشان را مستحکم و در کنار آن، حوزه‌های اقماری (قمصر، اردهال، مکتب کوثر و برزک) را هم برپا و مساجد و هیات‌های مذهبی و نظام تبلیغ را منسجم و سازماندهی کرد و الگویی برای علمای بلاد شد.
تبلیغات
***
نسب خاندان یثربی به «عبدالله الباهر» فرزند امام سجاد(ع) می‌رسد که او و امام محمدباقر(ع) هر دو از مادری به نام ام‌عبدالله (فاطمه)، فرزند امام حسن مجتبی(ع) هستند. از لحاظ علمی باهر را فاضلی فقیه شمرده‌اند که احادیث بسیاری را از نیاکان بزرگوارش نقل کرده است. دیگر نوادگان او هم از وکلا و بزرگان شیعه در قم، ری و کاشان شدند و در عصر خود به زعامت شیعیان منطقه پرداختند. سابقه حضور این خاندان در کاشان به هفت قرن قبل بازمی گردد و در طول این مدت نسل در نسل، علمای نام آور و خدمت گزاری از این خاندان ظهور یافته اند. عموی پدربزرگ آیت الله سیدمهدی یثربی به نام «سیدمحمدتقی پشت‌مشهدی» هم از علمای صاحب‌نام تشیع بود که با «ملااحمد نراقی» مباحثه می کرد و در زمان اقامت «شیخ انصاری» در کاشان سمت استادی بر وی یافت. پس از درگذشت «سید محمد تقی»، به دستور محمدشاه و حاجی میرزا آغاسی آرامگاه مجللی برایش در امامزاده حبیب‌بن موسی(ع) ساخته شد. آیت‌الله سیدمحمدرضا یثربی‌کاشانی پدر آیت‌الله یثربی هم از دانش آموختگان حوزه نجف و سامرا بود و در محضر اساتیدی همچون آیات عظام سیدمحمد فشارکی، سیدمحمدحسن شیرازی، میرزا حسین نوری و سیداسماعیل صدر تلمذ کرد. او آنچنان به برپایی شعائر مذهبی شیعیان معتقد بود که در سامرا در دسته عزاداری حوزه علمیه، روضه خوانی می کرد و دیگر هم شاگردی اش؛ آیت الله شیخ عبدالکریم حائری‌یزدی مداحی می نمود. ایشان پس از واقعه تاریخی تحریم تنباکو و کشته شدن ناصرالدین شاه، در سال 1316 هجری‌قمری با استقبال مردم کاشان، به این شهر مراجعت کرد. برادر آیت الله سید مهدی یثربی (آیت‌الله العظمی آقا میر سید علی) هم از علمای بزرگ عصر خود بود و علمای بزرگی نزدش شاگردی کردند؛ آیات عظام امام خمینی، سیدمحمد محقق‌داماد، سیدشهاب‌الدین مرعشی‌نجفی، میرزاهاشم آملی و... . آیت الله العظمی میرسیدعلی یثربی پس از درگذشت پدرش در سال 1347 هجری‌قمری به امور شرعی مردم و تدریس در کاشان پرداخت. او اگرچه در عداد مراجع قرار داشت و رتبه والای علمی خویش را در موارد مختلف از جمله مباحثه معروفی که به تغییر فتوای آیت الله بروجردی در مورد بقا بر تقلید میت منجر شد، نشان داده بود، اما فتوای مشهور را می‌گفت و معتقد بود: «در هر عصری یک رساله علمیه برای مردم آن عصر کافی است... تمام علما و مراجع باید با آقای بروجردی همراه باشند و تا او زنده است، نیازی به نوشتن رساله دیگری نیست. چون علم به دست آقای بروجردی است، رساله هم باید یکی باشد.» پس از رحلت برادر، آیت الله سید مهدی یثربی وارث معنوی و حوزوی او شد.
آیت الله سیدمهدی یثربی پس از ششم ابتدایی با توجه به شرایط اقتصادی بد خانواده مجبور میشود که کار کند اما پس از تعطیلی حوزه کاشان، یکی از بازاریان کاشان مشوقش می شود و به قم می رود که با برپایی دوباره حوزه کاشان به این شهر بازمی‌گردد؛ سیوطی، مغنی، حاشیه، شمسیه و مطول را در نزد آیت‌الله حاج شیخ محمود نجفی و معالم، رسائل و مکاسب را در محضر آیت‌الله العظمی آقامیر سیدعلی یثربی فرامی‌گیرد. همچنین دروس سطوح عالی را نزد آقایان سیدمحمدباقر طباطبائی سلطانی، سید شهاب‌‌الدین مرعشی و حاج شیخ عبدالجواد سده‌ای گذارند و سپس در درس خارج آیت‌الله بروجردی حاضر شد و در کنار آن، در درس خارج فقه و اصول سایر اساتید همچون حضرات آیات سیدمحمد محقق داماد، امام خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و محمدعلی اراکی حضور یافت. البته در این میان؛ محفل تفسیر علامه طباطبایی را نیز برگزید و از این جلسات کسب فیض کرد. اما درگذشت برادرش - آیت‌الله میرسید علی یثربی- در کاشان، مسیر حضورش در قم را به سوی کاشان تغییر داد. بزرگان کاشان به دلیل جایگاه علمی‌اش، او را برای جانشینی برادر برگزیدند و آیت‌الله بروجردی هم از او خواست تا برای اداره امور شرعی و وکالت ایشان به کاشان رود.
آیت‌الله سید مهدی یثربی با ورود به کاشان جلسه درس خود را برپا کرد؛ از ادبیات تا معالم‌الاصول و سپس رسائل تدریس می‌کرد که در سال های اخیر و با رشد علمی شاگردانش، به تدریس خارج فقه منتهی شد. اما آنچه بیش از تمام اقدامات او به چشم می‌‌‌‌آمد، تقویت سازمان روحانیت و سازماندهی امور تبلیغی طلاب در سه ماه محرم، صفر و رمضان بود. او به زیبایی این اقدام خود را بیان کرده بود: «ابتدای حضور در کاشان و پذیرفتن مسوولیت با آمارگیری از تک‌تک روستاها برنامه‌ریزی کردم و نگذاشتم محلی بدون روحانی باشد و بحمدالله این سنت ادامه پیدا کرد. همچنین به مجرد حضور در کاشان، در منزل را به روی طلاب و فضلای حوزه علمیه قم، مشهد، اصفهان و بعضا نجف باز کردم و در ایام محرم و رمضان در اعزام آنان به روستاها و بعضا مجالس و مساجد شهر، اهتمام کامل نشان دادم... »
او تنها به برنامه‌ریزی برای اسکان و فرستادن آنان به نقاط مختلف کاشان، آران و بیدگل، نطنز، دلیجان و حتی شهرکرد و روستاهای آن بسنده نکرد، از آنها گواهی و نامه‌ای از بیوت مراجع و شخصیت‌های شناخته شده درخواست می‌کرد. همچنین از آنها امتحاناتی گرفته می‌شد تا واقعا «سلیم‌النفس»، «متدین» و از حوزه‌های علمیه و در تبیلغ کارآزموده باشند. از آنها می‌خواست که بالای منبر روند و سخنرانی کنند تا منبر آنها را ببیند و پس از آن براساس شیوه منبر و وضعیت علمی آنان، منطقه‌ای را برایشان در نظر می‌گرفت.
آیت‌الله مهدی یثربی در آن دوران که با آغاز نهضت امام خمینی همراه بود، نه‌تنها از فرستادن طلاب انقلابی به تبلغ ابایی نداشت، بلکه خود نیز در آغاز سال‌های حضور در کاشان طی حکمی از سوی آیت‌الله خمینی، به وکالت امور شرعی ایشان منصوب شد. پس از آن نیز، گاهی امام در نامه‌هایی در مورد برخی افراد به ایشان توصیه می‌کرد. آیت‌الله جایگاه کاشان و نقش خود را در این امور اینگونه ترسیم کرده بود: «در رژیم سابق با توجه به حساسیت‌هایی که بعد از سال 41، به وجود آمد و لزوم آشنا کردن مردم به مقام مرجعیت امام خمینی که ظرافت خاصی را می‌طلبید، شهرستان کاشان مامنی برای انقلابیون شد. به نحوی که بسیاری از روحانیونی که بعدا مصدر امور کشور شدند، در بسیاری از روستاهای کاشان پایگاه داشتند... از وقایع جالب توجه [آن ایام]، اعزام مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین آقای ربانی املشی توسط حضرت امام(ره) در سال 42 به کاشان و سخنرانی پرشور ایشان در عاشورا در مجلسی که اینجانب تشکیل داده بودم و حمله مستقیم به شاه بود که منجر به دستگیری ایشان شد. متعاقب آن حضرت امام نامه تشکرآمیزی برای اینجانب ارسال فرمودند...» بدین‌سان، او در آن ایام از برخی بزرگان و فضلای حوزه برای سخنرانی در حسینیه ای که برخلاف رسم آن سال ها در آن صندلی چیده شده بود و تبلیغ در منطقه کاشان دعوت می‌کرد؛ همچون حضرات آقایان ناصر مکارم‌شیرازی، سبحانی، حسین نوری‌همدانی، مرتضی مطهری، مفتح، فلسفی، هاشمی‌نژاد، مصطفی محقق‌داماد، ربانی‌املشی، خزعلی و...
آیت الله سیدمهدی یثربی برای تبلیغ احکام شریعت و تقویت نهاد روحانیت، فقط به دعوت طلاب از حوزه قم، اصفهان، مشهد و نجف اکتفا نکرد و خود نیز حوزه کاشان را که تقریبا راکد شده بود، بازسازی کرد و حوزه‌ای به نام برادر بزرگوارش در سال 1347 هجری‌شمسی راه‌اندازی کرد تا بنابر قول خودش، از یک سو به احیا و تقویت حوزه علمیه کهنسال کاشان بپردازد و از دیگر سو به تبلیغ و ارشاد مردم کاشان و اطراف آن. همچنین اگرچه برخی «دسته‌کشی‌ها» و رفتارها در هیات‌های مذهبی را نمی‌پسندید، اما در تقویت و تکریم هیات‌های مذهبی هم کوشا بود و مجالس عزاداری او برای ائمه‌اطهار(ع) ترک نمی‌شد و هر ساله مراسمی که از سوی پدربزگوارش در زیارتگاه حبیب بن موسی(ع) در دهه اول محرم پایه‌گذاری شده بود، برگزار می‌کرد.
***
آیت‌الله یثربی در اصول دینی خود استوار بود و «اعتدال» را مبنای اقدامات خود قرار داده بود. اگرچه مخالف برخی آرای دکتر علی شریعتی بود، اما در آن سال‌ها روش اقدامات برخی منتقدان و مخالفان شریعتی را هم نمی‌پسندید. او حتی حاضر نبود که در جلسه سخنرانی یکی از مخالفان شریعتی – حاج شیخ قاسم اسلامی- حضور یابد (اگرچه با او رفاقت داشت) و از یکی از عالمان دینی به دلیل مخالفت تند علیه شریعتی، برای سخنرانی دعوت نمی کرد. همچنین اگرچه در نهضت امام قرار داشت و نامه‌ها یا پیام‌های شفاهی (توسط آقایان ابطحی کاشانی و راستی‌کاشانی) میان او و امام رد و بدل می‌شد، اما در برابر انتشار برخی مواضع در کتاب «شهید جاوید» در اواخر دهه 40 ایستاد و چندین نوبت در زیارتگاه حبیب‌بن موسی(ع) به انتقاد از این مواضع پرداخت.
محور مواجهه آیت‌الله یثربی با رژیم پهلوی هم اصول و مبانی شرعی ودینی‌اش بود؛ در مبارزات سیاسی «اعتدال» را پیشه کرده بود و به گونه‌ای رفتار می‌کرد که اتفاقی نیفتد تا نتواند به اقدامات خود برای مردم و امور شرعی آنان بپردازد. از دیگر سو در پیگیری رفتارهای غیردینی رژیم مسامحه نمی‌کرد و تندوتیز با آنان برخورد می‌کرد. در جریان برپایی یک میکده به نام «کلبه» در جاده منتهی به فین کاشان، او به شدت علیه رژیم تاخت و از ادامه فعالیت آن جلوگیری کرد و در نهایت آن میکده را خرید و یک مسجد به نام «مسجد الحسین(ع)» ساخت.
او در 24 مهر 57 مجلسی برای سالگرد درگذشت حاج آقا مصطفی در کاشان برگزار و 8 آبان نیز اطلاعیه‌ای تحت عنوان «زنگ خطر» با امضای خود منتشر کرد و به دستگاه حاکمه هشدار داد. همچنین در ایام تحصن دانشگاهیان و حوزویان در اعتراض به بستن فرودگاه توسط دولت بختیار در دانشگاه تهران، او حاضر شد و همراه با سایر روحانیان مبارز در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی گام برداشت. البته او در فضای انقلابی منتهی به پیروزی هم، مخالفت با تندروی را مدنظر خود قرار داده بود. یک روز مردم کاشان به سمت مجسمه شاه راهپیمایی کردند تا آن مجسمه را تخریب کنند و پایین آورند. از سوی دیگر، ماموران رژیم هم حکم تیر داشتند تا در صورت انجام این کار، به سوی مردم تیراندازی کنند. آیت‌الله با اطلاع از این موضوع، در میان مردم سخنرانی کرد و مانع تصمیم آنان شد که برخی این رفتار را نپسندیدند و به او اتهاماتی زدند.
با پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله سیدمهدی یثربی یکی از مدافعان سرسخت نظام بود و در جهت پیش برد دغدغه‌های امام خمینی تلاش می کرد و از سوی دیگر به امور شرعی و نیازهای مردم کاشان هم توجه جدی داشت. اینگونه بود که وقتی حاکم شرع در تمامی شهرها منصوب می‌شد، از ایشان خواستند، اما نپذیرفت و قبول این سمت را مانع ادامه اقدامات گذشته خویش دانست. پس از آن، از او جهت قبول سمت امامت جمعه دعوت شد و آقای اشراقی، داماد امام واسطه این دعوت بود و در قبول این سمت اصرار کرد و گفت: «اگر قبول نکنید، آقا از دست شما ناراحت میشود.» سپس او پذیرفت و مرداد 58 حکم او توسط امام صادر شد. او پس از پذیرش امامت جمعه کاشان گفته بود: «من این منصب را پذیرفتم که این بلندگو دست عده‌ای نیفتد که اعراض مومنین را ملعبه کنند...» آیت‌الله یثربی در سال‌های اولیه دهه 60، به دلیل دفاع از سرمایه داران محلی در جهت توسعه کاشان، مغضوب گروه‌های چپگرا شده بود و آنان در برابر ایشان موضع می‌گرفتند. در همین ایام بود که امام خمینی طی حکمی ایشان را به نمایندگی ولی فقیه در تمام شئون منطقه کاشان منصوب کردند. البته در کنار این منتقدین، طرفداران «ابوالحسن بنی‌صدر» هم از مخالفینش به حساب می‌آمدند و آیت‌الله یثربی هم آشکارا به رد و نفی بنی‌صدر می‌پرداخت. از سوی دیگر، در جریان جنگ ایران و عراق، آیت‌الله یثربی از ائمه جمعه‌ای بود که بیشترین حضور را در جبهه‌ها داشت.
همچنین او در مجلس خبرگان دوره اول و دوم به نمایندگی از مردم استان اصفهان با رای بالایی انتخاب شد. البته آنچه در این ایام برای آیت‌الله یثربی اهمیت داشت، توسعه و رفاه شهر کاشان بود؛ آب آشامیدنی، دانشگاه، تاسیس کارخانه‌های گوناگون، راه‌اندازی اتوبان و... . او آنچنان به این مسایل علاقه‌مند بود که خوابگاهی را در تهران برای دانشجویان تاسیس کرد و برای یک طرح به منزل وزیر رفت و با حضور هر مقام حکومتی در کاشان، این دغدغه‌ها را برای او مطرح می‌کرد و خواستار رفع آن می شد.
او آنگونه بود که پس از درگذشتش، در 8 مهر 1385 مصادف با 6 رمضان 1427، منتقد و دوست در مراسم تشیع‌اش، از منزل تا دارالسلام کاشان به فاصله چند کیلومتر حضور داشتند و با توجه به حضورش در مناصب حکومتی گفته بودند: «هیچ اثری از آثار حاکمیت به معنای مصطلح آن در سیمای او دیده نشد.»
https://www.tabnak.ir/fa/news/114266/%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A2%DB%8C%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%DB%8C%D8%AB%D8%B1%D8%A8%DB%8C
