###################......مهندسی انفجارات و مین .....###################

دکتر  سیدجواد  هاشمی فشارکی و.....

منتشر شده در خبرگزاری ایثار پرس

نشانی منبع انتشار :

http://www.isarpress.ir/?p=4191

 

گروه : آخرین اخبار / تاپ / صفحه اول

• شناسه : 4191
• 09 اسفند 1399 - 7:38
•  

مهندسی انفجارات و مین

 

مهندسی انفجارات و مین اقداماتی یکی از شاخه های تخصصی مهم وحساس بوده و کاربرد آن در حوزه رزم بسیار زیاد و گسترده است . که دراین نوشتار بدان پرداخته شده است .

مهندس عبدالامیر ابراهیمی – جهادگر امیر محمد زاده – دکترسید جواد هاشمی فشارکی

 

مهندسی انفجارات و مین یکی از زیر شاخه های مهندسی رزمی می باشد. مهندسی انفجارات همچنین درعملیات راهسازی و معادن و ساخت پروژه های بزرگ عمرانی کاربرد زیادی دارد.

 

مهندسی رزمی به شاخه‌ای از مهندسی گفته می‌شود که : در صحنه عملیات نظامی و رزم، یگان های مانوری و رزمی را با تخصص خود پشتیبانی می نماید. از جمله این اقدامات شامل آماده سازی نقاط استقرار و تجمع، احداث پناهگاه ها و کمک به تسهیل و تحرک در جابجایی یگان های خودی و متقابلاً اقدامات ضد تحرک برای واحدها و یگان های دشمن می باشد.

 

• مهندسی انفجار

مهندسی انفجار عبارت است از کلیه فعالیت هایی که در سه حوزه تخریب، جنگ مین و چک و خنثی سازی صورت می گیرد.

 

• ماده منفجره

ترکیبی شیمیایی یا مخلوطی مکانیکی است که در اثر جرقه، ضربه، حرارت یا شعله در مدت کوتاهی تجزیه شده و مقدار بسیار زیادی گاز و حرارت تولید می­کند.

 

•  انفجار

تجزیه یا سوختن سریع مواد منفجره که منجر به آزاد شدن بسیار سریع گاز یا حرارت می­شود را انفجار می­نامند. این عکس­العمل سبب ایجاد فشار به محیط اطراف خود شده و باعث شکستگی و تخریب می­شود.

 

هر ترکیب انفجاری از دو بخش اکسید کننده و سوخت تشکیل شده‌است. هر ماده سوختی، در حرارت مناسب و در کنار اکسیژن آتش می‌گیرد و می‌سوزد. اما چون در هوا اکسیژن به صورت خالص وجود ندارد، سوختن این مواد به تدریج صورت می‌گیرد. در مواد منفجره، در کنار سوخت، ماده اکسید کننده افزوده می‌شود. ماده اکسید کننده، در هنگام واکنش مقدار زیادی اکسیژن آزاد می‌کند و این اکسیژن با سوخت ترکیب شده و باعث واکنش ناگهانی کل سوخت می‌شود و انفجار به وجود می‌آید، بدین دلیل مواد منفجره برای واکنش نیازی به هوا ندارند و اکسیژن مورد نیاز خود را از درون خود تأمین می‌کنند.

 

•  طبقه بندی مواد منفجره

مواد منفجره به شرح زیر طبقه­بندی می­شوند:

هسته ای

شیمیایی ( کند شکن – تند شکن)

مکانیکی

 

• تخریب

تخریبات نظامی عبارت است از:  ویران کردن ساختمان­ها تاسیسات یا لوازمی که به طورکلی هدف های نظامی را تشکیل می­دهد. انجام این کار ممکن است به وسیله آتش، استفاده از آب، وسایل مکانیکی و تجهیزات مهندسی یا به­کارگیری مواد منفجره عملی شود. عملیات تخریبی هم در پدافند و هم در آفند اجرا می­شود. به عنوان مثال می­توان از انهدام سدهای دفاعی دشمن به منظور تسهیل در پیشروی یا احداث موانع برای عملیات تاخیری و محدودیت حرکات دشمن را نام برد.

از نگاه مهندسی رزمی، انهدام و از بین بردن نفرات، تجهیزات، منابع و تاسیسات دشمن با استفاده از مواد انفجاری را تخریب می نامند.

 

•  مین چیست ؟

مین مقداری ماده منفجره یا ماده دیگری است که در محفظه یا جعبه فلزی، چوبی یا پلاستیکی در اندازه‌های گوناگون محاط شده و برای انهدام خودروها یا کشتی‌ها یا قایق‌ها یا هواپیماها و ایجاد خسارت به آنها و زخمی کردن افراد طراحی و ساخته شده باشد.مواد منفجره درون مین با حرکت، لرزش یک یا چند ماسوره (فنر و سوزن) و چاشنی (مواد منفجره حساس) در هنگام عبور افراد یا تانک و خودرو فعال شده و انفجار رخ می‌دهد.

 

•  تعریف جنگ مین

از نگاه مهندسی رزمی، کاشت مین در میادین مین خودی با آرایش تاکتیکی، محاسبات نظامی و ابعاد مختلف و همچنین برداشت مین برای ایجاد شکاف و معبر در میادین مین دشمن در ابعاد متناسب با اهداف و نیازمندی های میدان نبرد را اصطلاحاً جنگ مین گویند.

جنگ مین عبارتست از استفاده تاکتیکی و استراتژیکی از مینها و انجام اقدامات متقابله برای خنثی نمودن استفاده از آنها بوسیله دشمن می باشد.

 

•  میدان مین

میدان مین عبارتست ازهر منطقه ای از زمین که حاوی تعدادی مین باشد این مینها ممکن است با طرحهای منظم یا نامنظم درزمین قرار داده شده باشند.

 

•  شکاف میدان مین

شکاف قسمتی از میدان مین است که فاقد هر نوع مین بوده و عرض آن طوری انتخاب میشود که یک یگان خودی قادر باشد با صورت بندی تاکتیکی از آن عبور کند.عرض شکاف بندرت کمتر از ۱۰۰ متر انتخاب میگردد.

 

•  معبر میدان مین

معبر میدان مین عبارتست از راهی در داخل میدان مین است که فاقد هر نوع مین بوده و یا اینکه مین های  آن موقتاً برداشته شده است این معبر با وسایل مخصوص بطرق مناسبی علامتگذاری می گردد تا بتوان بسهولت از آن عبور نمود . عرض معابری که در داخل میدانهای مین دشمن ایجاد می گردند بوسیله ایجاد معبر و نفوذ در میدان مین و همچنین منظور از ایجاد معبر بستگی خواهد داشت در صورتیکه معبر برای عبور گشتیهای پیاده در نظر گرفته شده باشد عرض آن ۲ متر انتخاب خواهد شد تا عبور پرسنل از آن بسهولت امکان پذیر باشد در بعضی مواقع بعلت محدودیت وسایلی که بمنظور ایجاد معبر (مانند اژدر بنگال) مورد استفاده قرار می گیرند ، ممکن است عرض معبر به یک متر تقلیل پیدا کند . عرض معابر برای عبور یکراهه خودروها ۸ متر و برای عبور دوراهه خودروها ۱۶ متر در نظر گرفته می شود .

 

• تراکم میدان مین

تراکم میدان مین عبارت است از متوسط تعداد مین های موجود در هر متر ازطول جبهه.

میدان مین که با  توجه به نوع مینهای موجود در میدان بتفکیک بیان می گردد.

عملاً بمنظور تعیین تراکم میدان مین عمق میدان مین مورد نظر نبوده و در محاسبات دخالتی ندارد بعنوان مثال ، بدون توجه به عمق میدان مین ، تراکم (یک) بمعنی یک مین در هر متر طول از جبهه میدان خواهد بود.

 

• مینهای تله شده در میدانهای مین

یک مین تله شده عبارتست از هر مینی که علاوه بر ماسوره اصلی بیک یا چند ماسوره فرعی نیز مجهز شده باشد تا در صورتیکه ماسوره اصلی برداشته شود هنگام جابجائی مین ماسوره فرعی موجب انفجار مین گردد .

 

• علامت گذاری معابر

بمنظور مشخص نمودن معبر قابل عبور برای گشتی ها و نیروهای خودی در میادین مین از نوارهای پاچه ای سفید یا هر وسیله دیگری که بسهولت قابل تشخیص باشد استفاده بعمل خواهد آمد. نوارهای مذکور را در دو طرف معبر ایجاد شده یا محور معبر روی زمین قرار داده و با وسائل مختلف بزمین محکم می نمایند. سعی می شود که معابر ایجاد شده برای عبور خودروها در هر دو طرف علامتگذاری گردند.

 

• تعیین محل و کشف مین ها

تدبیر عملیات تاکتیکی جاری در میدان رزم، به میزان زیادی روی تحرک و قابلیت مانورتآکید دارد . همواره این اصل مورد قبول می باشد که دشمن بمنظور ممانعت از انجام مانور نیروهای خودی به میزان بسیار زیادی از مین ها و میدان های مین استفاده بعمل خواهد آورد. نیروهای خودی بمنظور حفظ تحرک خود بایستی وسایل رزم برای تعیین محل و ایجاد شکاف در میدانهای مین دشمن را در اختیار داشته باشند تا بتواند با صرف حداقل منابع از میدانهای مین عبور کرده و تقلیل دور تک را بحداقل ممکنه کاهش دهند. بعلاوه ممکنست تعدادی از میدان های مین بوسیله نیروهای خودی دور زده شده و یا فقط یک یا چند شکاف در آنها ایجاد شده باشد.

 

• پاک کردن میدانهای مین

پاک کردن میدانهای مین عبارتست از بیرون آوردن یا انهدام کلیه مینهای موجود در میدان مین. عملیات پاک کردن میدانهای مین معمولاً در مناطقی که زیر آتش و دیدبانی دشمن قرا ندارند قابل اجراست . اغلب ، این عملیات پس از انجام عملیات ایجاد شکاف در میدانهای مین اجرا می گردد.

 

• طرق مین یابی

در شناسائی زمینی، که الزاماً با سرعت کم انجام می گردد، مین یابی به سه طریق مین یابی با چشم ، مین یابی با سیخک کشف مین و مین یابی با استفاده از مین یاب الکتریکی انجام می گردد. شناسائی زمینی مطمئن ترین روش برای تعیین محل مینها بوده و در کلیه شرایط از نظر دید و اوضاع مختلف جوی قابل اجرا می باشد .

 

•  موانع و سد کنندها

هر عارضه طبیعی، مصنوعی یا اشیا که موجب توقف، تاخیر، انحراف یا کانالیزه کردن حرکت یگان های رزمی دشمن گردد،  مانع گفته می شود.

به مجموعه موانع هماهنگ طبیعی یا مصنوعی یا هر دو که که موجب توقف، تاخیر، انحراف یا کانالیزه کردن یگان های رزمی دشمن شود، سد موانع اطلاق می گردد .

 

• طبقه بندی موانع

انواع موانع را به روش های مختلف مِن جمله از نظر نوع تهدید، اثرات فیزیکی و روانی همچنین طبیعی یا مصنوعی طبقه بندی می کنند.

 

• طبقه بندی موانع از نظر نوع تهدید

موانع ضد تانک

موانع ضد نفر

موانع ضد هوا برد و ضد هلی برد

موانع ضد ساحلی

 

• طبقه بندی موانع از نظر نوع اثر

موانع فیزیکی

موانع روانی

 

• طبقه بندی براساس موانع طبیعی و مصنوعی

موانع طبیعی

موانع مصنوعی

از انواع موانع میتوان به آب گرفتگی،دیواره های طبیعی و مصنوعی، موانع بتنی، موانع فلزی دهان اژدها، موانع خورشیدی سه پر، انواع مین، تخریب، استحکامات، سیم خاردار، آرایش جاده ها، موانع درختی، کانال وخندق و… نام برد.

 

• سیستم سد موانع در دفاع مقدس

استفاده از موانعی مانند برش و ایجاد پیشانی در جاده ها، استفاده از آب برای زمینگیر کردن دشمن توسط شهید چمران در ابتدای جنگ تحمیلی و استفاده از میادین مین، هر چند عاملی بازدارنده می باشد که در خطوط قوای رزمی ایران بکار گرفته شد لیکن این موانع نیز به علت عدم ترکیب و چینش با موانع دیگر به تنهایی فاقد خصوصیات لازم برای سد موانع بود. تنها دژ مرزی ایران نیز که در قبل از انقلاب به طول ۹۲ کیلومتر از خرمشهر تا کوشک کشیده شده بود، نتوانست از  تهاجم قوای نظامی عراق جلوگیری کند. رزمندگان اسلام فقط در عملیات والفجر ۸  از سیستم سد موانع برای مقابله با پاتک و نفوذ دشمن به نحو شایسته بهره برند. قوای نظامی ایران به دلیل بازپس گیری مناطق اشغالی و تفکر تهاجمی به مواضع عراق از سیستم سد موانع استفاده نکرد و از سیستم موانع کمترین بهره را جست. لیکن ارتش عراق با ترکیب موانع بهترین تاکتیک برای توقف با کند شدن تهاجم و پیشروی ما را برگزید و سیستم سدموانع خود را کاملتر کرد.

 

• سیستم موانع دشمن در مقابل دژ طلاییه

در این منطقه دشمن ابتدا سه ردیف سیم خاردار و سپس مین ضد خودرو و مین والمری با محافظ گوجه ای نصب کرده بود. پس از ان عراق خندق ضد تانکی به عرض ۳ متر حفر کرده تا مانع عبور تانک ها شود.پشت خندق مین های منور وا والمری به صورت متناوب نصب شده و بعد از آنها مین های ضد خودرو و گوجه ای، دشمن موانع خورشیدی که روی بلندترین شاخک آن مین منور قرار داده شده بود را در پشت مین های ضد خودرو قرار داده بود و پس از ان اقدام به نصب مین های گوجه ای و ضد خودرو کرده بود.بعد از آن ۵ردیف سیم خاردار توپی بشکل مثلثی احداث شده و پشت آن خرک ترکیب با سیم خاردار و بشکه های فوگاز به همراه میدان مین نامشخص ایجاد شده بود. پس از آن، کانال سی متری حفر شده که به وسیله سیم خاردار از سنگر های کمین جدا می شد. 

مهندسی انفجارات و مین

http://www.isarpress.ir/?p=4191

 

http://www.isarpress.ir/1399/12/09/%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d9%86%d9%81%d8%ac%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d9%88-%d9%85%db%8c%d9%86/