شرحی بر مصیبت بزرگ و مصیبت اعظم عاشورای حسینی

مسجد جامع جعفریه تهران /  15 تیر 1404 /  دکتر سید جواد هاشمی فشارکی 

منشر شده در :

https://www.aparat.com/v/ztn4c4v

مدت زمان : 33:14

شرحی بر مصیبت بزرگ و مصیبت اعظم عاشورای حسینی

قابل مشاهده در : 

https://www.aparat.com/v/ztn4c4v

فهرستی از مطالب بیان شده :

عاشورا بزرگترین مصیت عالم / مصیبت امام حسین (ع)، بزرگترین مصیبت در آسمان‌ها و زمین

مصیبت :  حادثه یا پیشامد ناگوار و سختی اطلاق می‌شود که بر فرد یا گروهی وارد می‌شود و باعث رنج و اندوه می‌شود. شامل انواع بلاها، مشکلات، و گرفتاری‌ها

هرگونه اتفاق بد و ناخوشایندی که برای کسی رخ می‌دهد و باعث ناراحتی و اندوه او می‌شود

1. مصیبت‌های فردی : یک فرد خاص مانند بیماری، از دست دادن عزیزان، و شکست در کار.
2. مصیبت‌های عمومی : کل جامعه یا یک گروه بزرگ از مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند بلایای طبیعی، جنگ، و قحطی
3. معیار بزرگ بودن یک واقعه یا مصیبت لزوماً به تعداد افراد / یا گستره نیست
4. بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی 220 هزار / کرونا / جنگ تحمیلی / شهید بهشتی و 72 تن / 1000 شهید صهیونیستی
5. شخصیت و موضوع و ابعاد حادثه 

 

• در کربلا دو بعد مصیبت : «مصیبت عظیم» و «مصیبت اعظم».

1. مصیبت عظیم : مصائبی هم‌چون کشته شدن، تشنگی، اسارت، توهین و جسارت به بانوان، بریدن گلوی طفل شش ماهه، اسب دواندن بر روی اجساد، کتک زدن اطفال و..
2. بخش تراژیک و غم‌انگیز واقعۀ عاشورا به مصیبت عظیم مربوط می‌شود. مصیبتی که قلب هر انسان آزاده‌ای را ولو مسلمان هم نباشد، به درد می‌آورد و او را به واکنش‌های احساسی و عاطفی مثل گریه کردن، بر سر و سینه کوبیدن و نوحه‌سرایی وادار می‌کند؛
3. درک مصیبت عظیم به معرفت زیادی احتیاج ندارد؛ اندکی عاطفه و رقت قلب کافی است تا هر انسانی برای حوادثی که در کربلا اتفاق افتاده است، از سویدای دل اشک بریزد و عزاداری کند.

 

1. آن‌چه در کربلا اتفاق افتاد یک جنگ معمولی نبود، زیرا هیچ‌کدام از اصول و قواعد جنگی در آن رعایت نشده بود؛ چه اصولی که در اسلام برای جنگ مقرر شده و چه قوانینی که اعراب در جنگ‌ها به آن‌ها پایبند بودند. نبرد تن به تن، عدم تعرض به زنان و کودکان، مُثله نکردن جسد و بسیاری از قواعد پذیرفتۀ شده جنگی، در واقعۀ کربلا و توسط سپاه عمرسعد نقض شد.
2. آن‌ها با ادعای مسلمانی نسبت به اهل بیت پیامبر خویش اعمالی را مرتکب شدند، که حتی در جنگ با کفار نیز مجاز به انجام آن‌ها نبودند؛ لذا واقعۀ کربلا نه یک جنگ؛ بلکه یک جنایت تمام عیار بود. ابعاد گستردۀ این مصیبت هولناک داغی را بر دل‌های شیعیان نهاد، که گذشت قرن‌ها هم نتوانست حرارت آن را کاهش دهد.

 

 

3. مصیبت اعظم چیست
4. (عَظُمَتِ الْمُصیبَهُ بِکَ عَلَیْنا وَ عَلی جَمیعِ اَهْل ِالاِسْلامِ و َجَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصیبَتُکَ فِی السَّمواتِ عَلی جَمیعِ اَهْلِ السَّمواتِ)
5. («یا اباعَبْدِاللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیَّةُ، وَجَلَّتْ وَعَظُمَتِ  الْمُصیبَةُ بِکَ عَلَیْنا وَعَلى  جَمیعِ اهْلِ الْإِسْلامِ، وَجَلَّتْ وَعَظُمَتْ  مُصیبَتُکَ فِى السَّمواتِ، عَلى  جَمیعِ اهْلِ السَّمواتِ/ اى ابا عبداللّه، به راستى بزرگ شد سوگوارى تو و گران و عظیم گشت مصیبت تو بر ما و بر همه اهل اسلام ، و گران و عظیم گشت مصیبت تو در آسمان ها بر همه اهل آسمان ها،
6. عاشورا بزرگترین مصیبت عالم /در شهادت امام و یاران ایشان تمامی اصول و حقوق انسانی زیر پا گذاشته شد و امام را تشنه شهید کردند و آب را بر کودکان و اهل حرم‌شان بستند.
7. انسان مؤمن / امام معصوم، پنجمین فرد از اصحاب کساء و فرزند فاطمه زهرا علیها السلام دختر رسول خدا صلى الله علیه و آله، به دست مردمى که خود را از امّت پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله مى دانستند به گونه اى دردناک و بى سابقه به شهادت رسید.
8. خونش را به آسمان پاشید
9. «ابن عساکر» مى نویسد: «ابوقبیل مى گوید: هنگامى که امام حسین علیه السلام شهید شد خورشید چنان گرفت که ستارگان نیمه روز ظاهر شدند به گونه اى که ما گمان کردیم قیامت بر پا شده است
10. آن وقت غبار شدید توأم با تاریکى و طوفان سرخ فام آسمان کربلا و اطراف را فرا گرفت، سپاه ابن سعد وحشت کردند و گمان نمودند بر آنها عذاب نازل شده است.
11. «ذهبى» : تا هفت روز نور خورشید بر دیوارها به صورت زرد مى تابید و بعضى از ستارگان با بعضى دیگر برخورد کردند ... و آفاق آسمان تا شش ماه سرخ گونه بود.
12. روایات متعدد:  آسمان و زمین چهل روز پس از شهادت امام حسین علیه السلام بر آن حضرت گریستند.
13.  خطبه زینب خطاب به کوفیان : چگونه مى توانید این لکه ننگ را پاک کنید؟ کشتن فرزند خاتم پیامبران، معدن رسالت و آن کس که سرور جوانان اهل بهشت است...حجت بزرگ براى شما و چراغ روشن راههایتان، آیا کشتن او را ساده شمردید؟  واى بر شما! آیا مى دانید چه جگرى را از محمد صلى الله علیه و آله شکافتید؟ و چه پیمانى را گسستید؟ و چه حرمسراى ارزشمندى از رسول خدا صلى الله علیه و آله را آشکار کردید. پرده نشینان حریم محمّدى را بر کوچه و بازار نشان دادید؟ و چه حرمتى را از او هتک کردید؟ و چه خونى را از او بر زمین ریختید؟ به راستى کار زشت و وحشتناکى انجام داده اید، که نزدیک است بخاطر این کار، آسمان ها از هم متلاشى گردد و زمین شکافته شود و کوه ها به شدت فرو ریزد! کار شما، زشت، بسیار خطرناک، تیره و تار، وخامت بار و نادرست و زشتى آن به گستردگى زمین و آسمان  بود. آیا اگر از آسمان  خون ببارد تعجب مى کنید؟  
14. کشته شدن ولی الهی و امام معصوم و حجت بر حق و خلیفه الله بزرگ‌ترین واقعه و مصیبت به شمار می‌آید. «من آسمان‌ها را برنیفراشتم و زمین را نگستراندم و خورشید را نورانی نکردم و ماه را در مدارش قرار ندادم و دریا را در جریان و کشتی را در حرکت قرار ندادم مگر به خاطر شما پنج تن آل عبا و به محبت شما./ پس کشته شدن این پنج نفر در عالم خلقت از ازل تا به ابد بزرگ‌ترین واقعه و مصیبت می‌شود.
15. امام صادق/ «روز امام حسین (ع) از تمام ایام مصیبتش بزرگ‌تر است زیرا اصحاب کسا که کریم‌ترین مخلوقات و شریف‌ترین آن‌ها نزد خدا بوده پنج تن می‌باشند،  پس وقتی نبی اکرم صلی الله علیه و آله از بین ایشان رحلت کردند امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین (ع) باقی ماندند، پس مردم ایشان را تسلیت می‌دادند و وقتی فاطمه سلام الله علیها از بینشان رفتند مردم امیرالمؤمنین و حسن و حسین (ع) را امر به صبر می‌نمودند. مصیبت امام حسین (ع) مصیبت تمام اصحاب کسا است . و وقتی امیرالمؤمنین (ع) رفتند مردم حسنین (ع) را تسلیت می‌دادند و وقتی امام حسن (ع) از دنیا رفتند مردم امام حسین (ع) را تسلیت می‌گفتند و وقتی ایشان شهید شدند از اصحاب کسا احدی باقی نمانده بود که مردم به او تسلیت بگویند، پس رفتن امام حسین (ع) از دنیا به مثابه این بود که تمام اصحاب کسا از دنیا رفته‌اند چنان‌چه بقای آن حضرت همچون بقای جمیع آن‌ها بود، لذا روز شهادت آن حضرت از نظر مصیبت از تمام ایام بزرگ‌تر است.
16.  
17. شهادت امام حسین برابر با کشتن اسلام /: «اذا مات العالم ثلم فى الاسلام ثلمه لا یسدها شىء» امام زمان(عج) این ضایعه عظمى را مساوى با کشتن اسلام و... بیان مى‌فرماید:  «واى بر سرکشان گنهکار! به کشتنت اسلام را کشتند و نماز و روزه را بیهوده و مهمل گذاشتند. سنتها و احکام را شکستند و پایه‌هاى ایمان را نابود کردند. آیات قرآن را تحریف و در فساد و دشمنى سخت تلاش نمودند... کتاب خدا رها شد و به حق خیانت گردید».«وفقد بفقدک التکبیر والتهلیلُ والتحریم والتحلیلُ والتنزیل والتأویلُ وظهر بعدک التغییر والتبدیلُ والالحاد والتعطیلُ والاهواء والاضالیلُ والفتن والاباطیل: با رفتن تو، الله اکبر، لااله الاالله، حرام و حلال، تنزیل و تأویل از میان رفت. پس از تو تغییر، تبدیل، بى دینى، کفر، خواهشهاى نفسانى، گمراهى‌ها، آشوبها، بیهودگى‌ها و باطلها آشکار شد».
18.  زیارت ناحیه مقدسه :کشتن آن حضرت در واقع کشتن اسلام است؛  «با کشتن تو اسلام را کشتند و نماز و روزه را بیهوده گذاشتند و سنت‌ها و احکام را شکستند و پایه‌های ایمان را نابود و آیات قرآن را تحریف کردند.»
19.  در زیارت آن حضرت : رفتن آن حضرت خاک بر سر دنیا می‌کند و با شهادت ایشان بلا بر این امت نازل شده و می‌شود.
20.  بازتاب این مصیبت عظیم در هستی : عظمت این مصیبت به نحوى است که سرتاسر هستى، عزادار و به ماتم و سوز و ندبه نشستند: «پیامبر آشفته‌خاطر شد و دلش گریست و به خاطر تو فرشتگان و پیامبران به او تسلیت گفتند و به خاطر تو مادرت زهرا سوگوار و مصیبت‌زده شد. فرشتگان مقرب براى سوگوارى و تسلیت گفتن به پدرت امیر مؤمنان نزد او می‌رفتند و برایت در اعلى علیین مجلس عزا و ماتم بر پا شد...آسمان و ساکنانش، بهشت و خزانه‌دارانش، و کوههاى گسترده بر روى زمین و کرانه‌هایش، و دریاها و ماهیانش، و جنیان و فرزندانشان و خانه خدا و مقام ابراهیم و مشعرالحرام و حل و احرام براى تو گریستند».
21.  کربلا عمق مصیبت فاجعه نسبت به مظلومیت ائمه :  پس از این روست که ائمه (ع) همواره به برپایی مجلس عزا برای آن حضرت تاکید داشته‌اند و حتی خود آنان بر مصائب جد غریبشان  می‌گریسته‌اند.
22.  علی‌بن‌موسی‌الرضا: کسی که در مصیبت جدم امام حسین (ع) بگرید، البته خداوند گناهان او را بیامرزد.»  
23.  
24.  علّت اعظم المصائب بودنِ عاشورا

•  نخست؛ کشتن امام حسین (ع) با وجود آن همه فضائل و مناقب و اصل و نسب خانوادگی و عظمت معنوی در روز روشن، مسئله ساده‌ای نیست، به ویژه که ما شیعیان طبق معارف و اعتقادات حقّه‌ای که داریم معتقدیم امام (ع) واسطه فیض عالم هستی می‌باشند و هر رزق و روزی و خیری در عالم به موجودات می‌رسد به خاطر وجود حجت و ولی خدا است لذا اینکه عده‌ای جمع شوند و شخصیتی که حیات و بقا و رزق خود را وامدار اویند، به آن طرز فجیع به شهادت برسانند باید هم بزرگترین مصیبت محسوب شود.
• مردمی که ادّعای مسلمانی داشتند و به ظاهر اهل نماز و قرائت قرآن بودند تکبیر گویان به جنگ با جگرگوشه پیغمبرشان برخاستند و این‌طور نبود که نسبت به شخص و شخصیت امام حسین (ع) جاهل باشند بلکه مردمی امام را شهید کردند که به طور کامل او را می‌شناختند و از مقام و منزلت او آگاهی داشتند. درد آورتر اینکه در شهادت امام، فرزندانشان و یارانش تمامی اصول و حقوق انسانی زیر پا گذاشته شد از جمله، درکنار آب فرات او را تشنه شهید کردند و آب را بر کودکان و اهل حرمش بستند. افرادی او را تشنه شهید کردند که گروهی از آنها که لشگریان حرّ بودند چند روز قبل به وسیله امام حسین (ع) و اصحابش از تشنگی نجات یافتند.

25. بعد شهادت : اموال امام قبیل انگشتر و نعلین و عمامه اش را غارت کردند، خیمه‌ها را آتش زدند و بر بدن شریفش، اسب دواندند. بدن‌های لشکریان خود را دفن نمودند ولی سه روز بدن حجت خدا و اصحابش بر روی خاک افتاده بود و فردی نبود تا ایشان را دفن کند . اهل بیت او را که منسوب به پیامبرشان بود، به اسیری بردند، سر مقدس امام را بر بالای نیزه در شهرها گرداندندعقربه قطب نمای زندگی ما باید همیشه به سمت ولی و حجّت خدا باشد که این همگامی و همراهی عملی است که باعث نیل به اهداف متعالی خلقت ما می‌شود.

 

1.  اول روضه خوان جبرئیل و مستمع حضرت آدم در تفسیر آیه ی شریفه ی (فتلقی آدم من ربه کلمات فتاب علیه)   ،روایت / حضرت آدم در پایه ی عرش اسماء پیامبر و ائمه علیهم السلام را دید، پس جبرئیل به او تلقین نمود که بگو:
2.  «یا حمید بحق محمد، یا عالی بحق علی، یا فاطر بحق فاطمة، یا محسن بحق الحسن و الحسین و منک الاحسان».
3.  چون نام حسین علیه السلام را بر زبان جاری کرد اشکش جاری شد و قلبش شکست، و گفت: ای برادر جبرئیل، چرا در یاد کردن پنجمی، قلبم می شکند و اشکم جاری می شود؟
4.  جبرئیل عرض کرد: این فرزند تو به مصیبتی مبتلا می شود که همه ی مصیبتها در مقابل آن کوچک است. فرمود: ای برادر، آن چه مصیبتی است؟
5.  جبرئیل پاسخ داد:«یقتل عطشانا غریبا وحیدا فریدا، لیس له ناصر و لا معین».
6. «بالب تشنه غریب و بی کس و تنها کشته می شود، و برای او هیچ یاور و معینی نباشد».
7.  ای آدم، اگر او را ببینی در حالی که می گوید:
8. «واعطشاه، / داد از تشنگی
9. وا قلة ناصراه ، / فریاد از کمی یاور
10.  حتی یحول العطش بینه و بین السماء کالدخان ، به نحوی که تشنگی حائل شود بین او و آسمان مانند دود (یعنی از شدت تشنگی آسمان را چون دود ببیند).
11.  فلم یجبه أحد الا بالسیوف و شرب الحتوف». و هیچکس او را اجابت نکند مگر به ضربه های شمشیر و چشانیدن مرگ».
12.  پس او را ذبح کنند چون گوسفندی که از قفا بکشند،
13. و وسائل او را به غارت ببرند،
14. و سر او و یارانش را بهمراه عیالاتش در شهرها بگردانند.
15.  پس آدم و جبرئیل چون مادر جوان مرده گریستند.  

 

1. مصیبت علاوه بر غمبار بودن  یک جنبه سازنده نیز دارد و آن بیداری انسان‌هاست؛ اهل بیت  و بزرگان دین همواره بر زنده نگه داشتن یاد عاشورا و عزاداری برای امام حسین  تأکید کرده و ثواب‌های فراوانی برای آن برشمرده‌اند. عزاداری بهترین راه برای توجه به باطن قیام عاشوراست و هر انسان روشن‌ضمیر و آزاداندیشی را به تأمل و تفکر دربارۀ اهداف و ارزش‌ها عبرتهای انست
2. برپایی این مصیبت / مقدمه  سوار بر کشتی نجات
3. اِنَّ الحسینَ مِصباحُ الهُدی و سَفینةُ النَجاة (همانا حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است)
4. چراغ / در غبار فتنه و جنگ شناختی
5. کشتی نجات / ولایت / به ساحل نجات بردن
6. چون این مصیبت و این واقعه بزرگ‌ترین مصیبت در عالم ، در روز قیامت، خداوند مقام عظمای شفاعت را به آن حضرت می‌دهد.
7. امام مهدی (عج)  یگانه منتقم خون امام / دعای ندبه/ :«این الطالب بدم المقتول بکربلا این المنصور علی من اعتدی علیه و افتری...؛
8. کجاست طالب خون حسین (ع) که در کربلا کشته شد؟ کجاست آن‌که بر متجاوزان و مفتریان بر او یاری شده است؟»
9. زیارت عاشورا :« ....وَ اَنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثاری[کم ]مَعَ اِمامٍ هُدیً ظاهِرٍ ناطِقٍ (بِالْحَقِّ) مِنْکُمْ
10. و از او خواهم که .... روزیم کند خونخواهی شما را با امام راهنمای آشکار گویای (به حق) که از شما (خاندان ) است.»
11. «أللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ اشْفِ صَدْرَ الْحُسَیْنِ وَ اطْلُبْ بِثَأْرِه.»